Tôi đang loay hoay quét mạng nhện trên trần nhà, chuẩn bị một cuộc tổng vệ sinh theo lệnh của cha. út Huy đi học về lúc ấy, mặt chằm quằm một đống, liệng chiếc cặp lên chiếc ghế salon...rồi ngồi phịch xuống kế bên, thở dài nghe não ruột. Tôi ngưng tay chổi ngó nó từ đầu tới chân. Nó lấm la lấm lét nhìn tôi, lúng búng nói:
-Anh Ba... anh Ba...
Đưa mắt nhìn nghi ngại, tôi bắt gặp ngay chuyện không vui. Hơi lo, tôi làm bộ tưng...tửng hỏi:
-Thì tao là anh Ba đây, có gì là lạ đâu? Mày sao vậy?.. Sao mà... như bị mất sổ gạo" vậy?
Chừng như thằng nhóc chỉ chờ tôi hỏi vậy, nói ngay:
-Lão thầy đánh em, anh Ba à !
Tay nó xoa lấy mông, nước mắt lưng tròng. Trời ạ, thằng học trò quỷ sứ lại dám gọi thầy giáo chủ nhiệm của mình bằng "lão thầy" thì... hết nước nói. Nhưng chuyện gì vậy chớ? Tôi chống nạnh, hỏi gằn:
- Sao ổng đánh?
- Tự nhiên hà !
- Tự nhiên? - Tôi nổi cáu - Phải có nguyên nhân chớ. Vô lý !
út Huy im thin thít. Nó lảng tránh đôi mắt đang trợn trừng long lên sòng sọc của tôi. Tôi nạt:
- Mày "quậy" trong giờ học phải không? Hay đánh lộn với bạn, hay không thuộc bài? Nói thật đi, nói !
- Em... em... không thuộc bài ! - út Huy ấp úng - Bài tập ở nhà cũng..."quên" làm ! .
- ờ, phải rồi. Bài không lo học, bài tập thì quên làm. Thời giờ mày dùng để làm gì hả?
- Em... em...
- Mắc coi "vi-đô" phim Thiên long bát bộ hay Tân Bao Thanh Thiên?
- Đâu có em chơi... chơi...
- Chơi Brich game chớ gì?
- Đâu có, em chơi trò chơi điện tử mà, anh Ba !
- Hứ... Brich game không chịu, chịu trò chơi điện tử. Glỏi, giỏi, thầy đánh cũng vừa rồi, méc với tao làm chi, tao đánh thêm cho no luôn. Bộ mày muốn tao "ra tay báo thù" hả?
- Chớ sao, phải báo thù cho em, anh Ba ơi !
Tôi há hốc mồm nhìn nó. Trời ạ, nhìn cái bản mặt nó thì tôi biết ngay là nó không nói đùa nói chơi, nó nói thật tâm thật lòng kia kìa. Tôi nổi khùng:
- Tao như vậy mà đi đánh thầy báo thù cho mày hả?
- út Huy nhìn tôi chăm chăm, nói thản nhiên:
- Anh to con, khỏe mạnh, lại "có nghề", chắc là hạ gục "lão thầy" ốm tong ốm teo đó dễ òm mà. Ngán gì, anh Ba?
Tôi nắm lấy vành tai nó, vèo một cái gằn giọng:
- Tao cấm mày ăn nói mất dạy nghe chưa! Thầy cô là cha mẹ ở chốn học đường, mày là thứ con cái hư hỏng bê bối, ăn đòn cho chừa thôi!
Thằng nhóc nức nở:
- Nhưng... ổng đánh em... đau quá tàn nhẫn quá... hu hu...
- Tàn nhẫn? Thằng con nít này mà cũng biết cái chữ ghê rợn vậy ta? Không lẽ vị thầy kia đã cho nó một trận "mưa sa bão táp" khủng khiếp đến độ làm cho nó phẫn uất như vậy? Tôi hơi chột dạ, xoa đầu thằng em máu mủ của mình, hỏi:
- ổng đánh "dzữ" lắm hả? Đánh bằng gì?
- Đánh bằng... hu hu.:. bằng cây thước gỗ... hu hu-... ba cái...-híc... muốn tét đít... hu hu...
Tôi xoay người út Huy lại, kéo quần nó xuống nhìn thử xem tỷ lệ thương tích đạt cỡ nào. Trên làn da trắng nõn của thằng nhóc hằn lên ba dấu, nói đúng hơn là ba lằn đỏ bầm.
Tôi giật thót mình, ruột như bị ai nắm bóp. Thầy giáo đã quá tay rồi ! Không thể chấp nhận được mức độ "sát thương" đến cỡ đó. Thầy giáo không được quyền "xâm phạm thân thể của học sinh đến tét thịt tóe máu như đang trước mặt tôi, cho dù thằng út Huy có mắc phải sai lầm nghiêm trọng. Đầu tôi nóng bừng lên. Hai bàn tay theo phản xạ tự nhiên nắm thành hai nắm đấm rung lên khe khẽ. Tôi không còn là tôi nữa trong khoảnh khắc ấy. Hơn lúc nào hết, tôi muốn gặp "lão thầy" kia ngay lập tức. Tôi hỏi:
- Giờ này ổng còn ở trường không?
Thằng nhóc lắc đầu, buồn bã:
- ổng về rồi. Bữa nay là buổi học cuối năm, ngày mai nghỉ hè rồi anh ba ơi... anh Ba để đến chiều, hoặc tối, đi tìm lão thầy để báo thù cho em...
Chiều tối? Chiều tối thì sợ tôi không còn giận nữa. Nguôi giận rồi thì huề cả làng.
- Nhà ổng ở đâu biết không?
- Xa lắm. Để chiều em dẫn anh đi...
Chiều? Không được. Hai nắm tay của tôi đang ngứa ngáy. Chúng thèm khác được làm việc. Làm việc ngay tức khắc chứ không thể chần chừ thêm giây phút nào nữa. Tôi đấm vào không khí một hơi đến mười cái "xé gió" kêu vù vù... và, bổng nhiên tôi thấy lòng nhẹ tênh, đầu nhẹ hều mát mẻ, hai cánh tay tôi buông thõng xuống như cạn kiệt sức lực. Tôi chợt ngẩn người ra nhìn vào một cõi xa vời vợi. ở nơi ấy, kỷ niệm xưa thời còn ngồi trên ghế nhà trường đang đủng đỉnh dạo chơi trên và giữa hương đồng cỏ nội mênh mông thật hiền hòa. Kỷ niệm về một cú cốc đầu mà một người thầy đã tặng cho tôi, đang đưa tay vẫy gọi, và chạy đến chạy đến thật nhanh.
Năm học lớp 7 , tôi là trưởng lớp, học xuất sắc mọi môn, lại rất ngoan hiền. Giờ Hóa, thầy phụ trách môn nghỉ dạy vì bệnh, thầy Chi đến dạy thay tạm thời gian. Đầu bài giảng mới, thầy Chi hỏi:
- Ký hiệu hóa học của thủy ngân là...là...
Thầy bỏ lửng để chờ cả lớp đồng thanh trả lời: nhưng lớp học im re. Thầy chỉ một bạn ngồi bàn đầu, rồi lặp lại câu hỏi:
- Ký hiệu hóa học của thủy ngân là ...?
- Thưa thầy... chưa học đến ạ!
Bạn ấy trả lời lúng túng.
- Sao lại chưa? Đã học qua chưa, cả lớp? - Thầy bực bội hỏi to.
Tiếng lật vở giở sách sột soạt. Không đối đáp. Thầy chỉ vào tôi, hỏi gằn:
- Học chưa?
Tôi lúng túng đứng dậy, run rẩy trong khi cố moi trí nhớ đang hỗn độn của mình. Không nhớ nổi. Thật kỳ lạ đến tức tối. Giọng thầy Chi lại vang lên:
- Ký hiệu hóa học của thủy ngân, học chưa?
- Thưa thầy chưa ạ ! - Tôi đáp đại
Thầy Chi bước lại cầm cuốn vở Hóa của tôi lật xem. Sột soạt, sột soạt - rồi thầy đưa cuốn vở trước mặt tôi chỉ và hỏ:
- Chớ cái gì đây? Cái gì đây?
- Tôi hoa mắt lên nhìn vào những chữ viết của chính mình đang nhảy múa trên trang vở. Trong cuộc nhảy múa tập thể tưng bừng của chữ nghĩa ngôn từ ấy, đang có sự hiện diện của Hg; ký hiệu hóa học của thứ thủy tinh chết tiệt kia. Tôi tái mặt, cứng họng. Và, lãnh liền một cú cốc ngay trên đầu tá hỏa tam tinh, tứ mặt trời. Phải, thầy Chi đã cốc tôi trên đầu :
Chưa hết, thầy đanh giọng quát lên:
- Cả lớp quỳ hết lên ghe. Quỳ cho hết giờ!
- Lũ chúng tôi quỳ lên ghế. Có đứa cười khúc khích, có đứa tủm tỉm, dường như lấy làm thích thú với cảnh quỳ tập thể hiếm xảy ra. Tôi thì muốn mếu khóc. Thầy Chi bước lên bục giảng, quét mắt nhìn quanh, hỏi:
- Trưởng lớp đâu?
Trời ạ. Tôi muốn chui ngay xuống gầm bàn. Các bạn chỉ tôi. Thầy mỉm cười giọng mỉa mai:
-Té ra là ông này. Sao nghe nói ông trưởng lớp 7B giỏi ngoan lắm mà?
Tôi cúi gằm mặt xuống. Tai nghe ong ong. Cả khuôn mặt tôi lúc ấy như chảy xệ xuống tới...bụng. Tôi quỳ, và muốn quỳ suốt trăm năm để tự trừng phạt mình cái tội chểnh mảng lơ đễnh trong học tập. Thầy đã cho cả lớp ngồi xuống, kèm theo lời cảnh cáo. Cuối giờ, thầy gọi tôi lại khi cả lớp đã ra khỏi phòng. Nhìn tôi bằng đôi mắt hiền từ, thầy hỏi:
- Có đau lắm khôngl
- Thưa thầy... đau ạ. Nhưng em đáng tội, không oan ức đâu ạ !
Thầy nhoẻn miệng cười:
- Phải như em trả lời học rồi mà quên thì thầy đã không nổi nóng. Em lại đáp rất chắc chắn, quả quyết. Thầy nóng quá, lỡ nặng tay với em, khi xong rồi thầy mới thấy hối hận. Bậy quá, thầy xin lỗi em vậy nhé !
- Thưa thầy - tôi xúc động muốn khóc - Em...em... không sao đâu ạ...
Từ hôm ấy, đến tận hôm nay, đã hai mươi năm tôi vẫn nhớ rõ mồn một. Trong suốt thời gian dài dằng dặc ấy, nếu có một ai bất chợt hỏi tôi: "Ký hiệu hoá học của thủy ngân là gì?", tôi sẽ "độp" ngay tức khắc: "Hg". Hỏi đột ngột một tỉ lần, tôi sẽ đáp trúng phóc và cực nhanh một tỉ lẻ một lần, không nao núng, không lưỡng lự, và cũng không cần nghĩ ngợi một tích tắc nào. Không phải chỉ nhớ Hg, mà nhớ tất cả, tất cả những gì cần nhớ đã thu thập được từ học đường. Nhớ, là nhớ cú cốc đầu đáng nhớ ấy.
Tôi thở dài, quay nhìn út Huy. Nó đang trông chờ, hy vọng tràn mắt. Tự dưng cơn giận quỷ quái trong tôi trỗi dậy, tôi hằn học xổ một tăng:
- Thầy đánh cho mày khôn ngoan lên. Thương thì mới đánh, ghét thì bỏ thí cho mày tự do lêu lổng. Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi, hiểu chưa?
Thằng nhóc ngơ ngác sững sờ.
Tôi tiếp:
- Mày phải cảm ơn thầy. Tao cũng phải cảm ơn thầy đã dạy mày. Mày đừng có xúi dại, tao xém chút nữa đã trở thành thằng mất dạy, vô giáo dục rồi!
út Huy kinh ngạc. Chắc nó nghĩ rằng tôi bị chạm dây, nên vội bước lùi ra sau, đứng ở góc nhà lấm lét nhìn thằng anh "to con giỏi võ" của nó. Một người bước vào nhà. Tôi đưa mắt nhìn. Lạ hoắc. Ai vậy kìa?
- ổng đó, anh Ba! - Thằng nhóc reo lên vừa mừng vừa sợ. "ổng"? A... thì ra là người đã ban tặng cho thằng út em tôi ba lằn roi nơi mông. Tôi sững sờ, không biết phải làm gì và nói gì, chỉ trố mắt nhìn khách chăm chăm. Tôi thấy "ổng" đang cầm trên tay một gói quà gói giấy hoa trang nhã, dường như là một cuốn sách gì đó. "ổng" bước lại trước tôi giọng buồn hiu nghe muốn não lòng:
- Tôi là thầy giáo chủ nhiệm của em Huy. Tôi đến đây để xin lỗi cùng gia đình, xin lỗi em Huy, tôi không kìm được cơn nóng nhất thời, nên đã mạnh tay với em. Giá như em Huy đừng có nhảy né, múa võ ... thì chuyện đáng tiếc đã không xảy ra. Tôi ân hận quá. Thành thật xin lỗi cùng phụ huynh ...
Giọng thầy đều đều vang lên. Tôi cảm thấy như gió mát trong lành vào tận nhà. Tôi mỉm cười:
- Dạ, Không sao đâu thầy ạ!
Tôi nói thật lòng. Rất thật lòng. Và tôi vừa sực nhớ đến... cú cốc đầu năm nào. Thầy bước lại bên út Huy, giọng nhỏ nhẹ:
- Thầy xin lỗl em nhé... Vì ngày mai trường đã nghỉ hè, nên thầy trò ta không gặp nhau trong những ngày hè tới thầy đến đây trước là xin lỗi em, sau là... tặng em món quà nhỏ, mong rằng em không giận thầy...
Tôi thấy thầy trao cho út Huy gói quà, thằng nhóc vừa đưa tay nhận lấy, thầy lại móc túi áo lấy ra một chai dầu nóng dúi vào tay nó. Xong, thầy xoa đầu nó âu yếm, không nói thêm lời nào. Khi thầy chào từ giã ra về tôi nhào tới chỗ út Huy ngay. Thằng nhóc lộ vẻ thích thú khi mở lớp giấy hoa xem quà. Đó là cuốn sách quý có tựa đề: "Tâm hồn cao thượng". Thằng nhóc lật xem thử bên trong, nguýt mắt bĩu môi nói:
- Tưởng tặng cho cuốn truyện tranh chớ, tặng gì cuốn này...
Tôi cốc nhẹ lên đầu nó, nói:
- Đồ ngốc. Cuốn sách này đáng giá nghìn vàng đó mày ! Mày mới thật là hạnh phúc, thật hạnh phúc khi được một người thầy như vậy. Lo mà làm sách gối đầu giường đi em!