Nghe khách xài xể, thằng Lâm tức như bị bò đá. Mặt xám ngoét, vất vả lắm nó mới nặn ra được một nụ cười gượng gạo.
Khách vừa ra khỏi cửa, nó ba chân bốn cẳng chạy đi kiếm cô Thanh:
- Đo Đo nằm ở huyện nào tỉnh nào hở cô?
Cô Thanh ngẩn tò te:
- Cô đâu có biết!
Lâm như không tin vào tai mình. Mồm nó há hốc:
- Cô không nói giỡn đó chớ?
- Cô không nói giỡn.
Lâm sửng sốt:
- Thế sao cô đặt tên quán là Đo Đo?
- Cái này là do ông chồng cô đặt. ổng kêu ổng sinh ở Đo Đo, đặt cái tên này làm kỉ niệm.
- Nguy rồi! - Lâm bứt tai - Cô phải về hỏi chú ngay Đo Đo thuộc tỉnh nào, huyện nào. Khi nãy có một ông khách hỏi Đo Đo ở đâu, con kêu con không biết, ổng liền sẩm mặt biểu mình đổi tên quán.
- Lãng xẹt!
Cô Thanh hậm hực nói.
Nhưng cô Thanh chỉ hậm hực lúc đó thôi. Ngày hôm sau, cô tập hợp cả quán lại, nghiêm nghị nói:
- Mấy đứa nghe nè! Hôm qua cô "điều tra" ra rồi! Đo Đo là tên một cái làng thuộc xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Mấy đứa ráng nhẩm cho thuộc, khách có hỏi thì biết đường mà trả lời nghe chưa?
Con Lệ lo lắng:
- Vừa xã vừa huyện vừa tỉnh khó nhớ lắm cô ơi! Con thấy cô nên bỏ quách xã và huyện đi, chỉ ráng nhớ cái tỉnh thôi!
- Không được! - Thằng Lâm phản đối, nó vẫn còn cay đắng chuyện hôm qua - Chỉ nhớ mỗi tên tỉnh, rủi khách hỏi tới, mình biết đường đâu mà mò?
Con Lan bô bô, mặt tươi hơn hớn vì được dịp bênh thằng Lâm:
- Anh Lâm nói đúng đó cô! Phải học đủ hết xã huyện tỉnh, y như trong giấy khai sinh vậy mới được!
Con Lệ "xì" một tiếng:
- Sao không nói là y như trong giấy kết hôn luôn đi!
Thấy con Lệ xỏ xiên mình, mặt con Lan thoạt xanh thoạt đỏ, nhưng nó chưa kịp "phản công", cô Thanh đã dàn hòa:
- Thôi, cô quyết định bỏ cái xã. Chỉ lấy cái huyện và cái tỉnh thôi!
Sau cái "quyết định" về "đơn vị hành chính" đó, mấy đứa trong quán đứng đâu, ngồi đâu mồm miệng cũng mấp ma mấp máy y như niệm thần chú: "Đo Đo là tên một cái làng ở huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam".
Thằng Cải ngồi ngoài hiên coi xe, con Lệ đứng trong bếp coi nồi nhưn cũng gật gù lẩm nhẩm suốt ngày.
Nhưng cái câu coi bộ ngắn ngủn vậy mà khó thuộc quá chừng. Chỉ có mỗi con Lệ và thằng Lâm là nhập tâm. Nhưng con Lệ coi như không tính, nó đứng suốt ngày bên bếp lò không ló mặt ra ngoài, ai mà hỏi tới nó.
Rốt cuộc chỉ có Lâm là đối đáp trôi chảy.
Còn con Lan, nghe khách hỏi:
- Cháu có biết Đo Đo ở đâu không?
Nó mừng húm:
- Dạ biết ạ.
- ở đâu?
- Dạ, Đo Đo là tên một cái làng ở... ở...
Đang đáp ro ro, bỗng nhiên con Lan đâm ngắc ngứ. Nó tụng suốt ngày cái huyện Thăng Bình, cái tỉnh Quảng Nam trên môi, vậy mà khi có người hỏi tới, nó bỗng quên ngang xương.
Khách mỉm cười:
- ở đâu vậy cháu?
Con Lan càng quýnh:
- Dạ, chú chờ con một chút. Đó là tên một cái làng... ở... ở...
Mắt nó đột nhiên lóe lên:
- A, con nhớ ra rồi! ở Quảng Bình!
Khách mếu xệch miệng:
- Sao cháu lại dời cái làng Đo Đo ra tuốt ngoài Quảng Bình? Chú là người làng Đo Đo đây mà!
- ủa, không phải Quảng Bình hả chú? - Con Lan hồn nhiên - Vậy chớ nó nằm ở đâu cà?
Đó là do con Lan chỉ nhớ mang máng mỗi chữ "Bình" và chữ "Quảng" trong "bài học địa lý" của cô Thanh.
Thằng Cải còn tệ hơn.
Khách hỏi nó, nó cúi đầu ngẫm nghĩ một hồi rồi vỗ trán:
- Chậc, cái này cô con dạy rồi mà con học hoài không thuộc chú ơi!
Nghe "lời khai thành thật" của nó, khách đã muốn xô ghế đứng lên. Đã vậy, nó còn hăng hái chỉ tay ra đường:
- Hình như nó ở đâu ngoài Bắc đó chú!
Con Lệ bê cái làng Đo Đo từ Quảng Nam đem ra Quảng Bình dù sao cũng không đến nỗi dời xa quá. Quảng Bình vẫn còn thuộc miền Trung, nghĩa là còn châm chước được. Thằng Cải dời tuốt ra miền Bắc thì đúng là quá đáng.
Khách ngửa cổ nhìn lên trần nhà, thống thiết:
- Trời ơi là trời!
Tiếng than của khách nghe mới não nùng làm sao!
Cô Thanh phiền muộn chứng kiến tất tần tật những màn bi hài kịch lâm ly đó.
Không thể để khách ghé quán ăn uống phải chịu đựng đau khổ nhiều hơn nữa, tối đó cô lại tích cực âm thầm "điều tra".
Và sáng hôm sau cô lại tập hợp mọi người, thông báo kết quả:
- Từ nay trở đi, nếu khách hỏi Đo Đo ở đâu, mấy đứa không cần nói huyện nói tỉnh chi cho dài dòng. Cứ nói ở Quán Gò đi lên là được rồi. Vừa ngắn gọn vừa dễ hiểu.
Con Lệ thắc mắc:
- Quán Gò ở đâu hở cô?
- Chắc ở loanh quanh đâu chỗ đó. Cô cũng chẳng biết. Ông chồng cô nói vậy thì cô chỉ biết vậy.
Nói xong, cô Thanh cười hì hì. Biết hỏi tới cũng chẳng ăn thua gì, mọi người liền tự động giải tán.
Thực bụng thì chẳng đứa nào tin tưởng cái câu thần chú "Quán Gò đi lên" cho lắm. Một địa danh bí hiểm như Đo Đo mà chỉ giải thích bằng mấy chữ ít ỏi và tầm thường kia thì chắc chẳng kết quả gì.
Không ngờ ngày hôm sau, gặp câu hỏi quen thuộc đó, thằng Lâm rụt rè:
- Dạ, ở Quán Gò đi lên!
Khách liền toét miệng cười hể hả:
- Chà, thằng này còn biết cả Quán Gò nữa, giỏi quá ta!
Khiến thằng Lâm ngạc nhiên một cách sung sướng.
Lâm sung sướng một thì con Lan và thằng Cải sung sướng mười.
Con Lan đã thôi sợ nhầm Quảng Nam thành Quảng Bình. Còn Cải cũng thôi lộn miền Trung ra miền Bắc.
Tụi nó đi đứng đã hiên ngang hơn, đối đáp cũng dõng dạc hơn.
- Cháu có biết Đo Đo ở đâu không?
Nghe khách hỏi, Cải toét miệng cười:
- Dạ ở Quán Gò đi lên đó chú!
Con Lan làm tàng hơn. Nó nhướn lông mày:
- ủa, Đo Đo mà chú không biết hả? ở chỗ Quán Gò đi lên đó!
Nghe cái giọng của nó, cứ tưởng nó là người làng Đo Đo thứ thiệt, ít nhất cũng tám đời. Nhưng con Lan chỉ ra oai được một hai lần. Lần thứ ba, nó gặp một ông khách cắc cớ:
- Vậy chớ Quán Gò ở đâu hả cháu?
Tới đây thì con Lan bí rị. Nó không chờ đợi một câu hỏi vặn như vậy, bèn chớp chớp cặp lông mi dài, lỏn lẻn:
- Quán Gò hả? Quán Gò... ở Đo Đo đi xuống chớ đâu!
Biết con Lan ranh mãnh nhưng khách không giận, chỉ phì cười.
Cười xong, khách gật gù, giọng thân tình:
- Tụi mi là người Nam, không biết Đo Đo ở đâu cũng phải. Ngay ở Quảng Nam cũng có người biết người không. Cái làng đó nhỏ xíu hà.
Khách nhịp tay lên bàn:
- Miễn sao tụi mi cố nấu nướng cho ngon, đừng làm mất mặt dân xứ Quảng là tốt rồi!
Con Lan "dạ" một tiếng, định đi vô. Nhưng nó vừa dợm bước, khách đã gọi giật:
- Khoan đã! Còn một chuyện nữa.
Con Lan nơm nớp quay lại:
- Chuyện gì hở chú?
Khách khoa tay một vòng.
- Quán này chuyên bán các món ăn xứ Quảng mà từ trên xuống dưới từ ngoài vô trong không có lấy một người Quảng kể cũng kỳ. Mi nói chủ mi ráng kiếm vài đứa Quảng Nam nghe.
Con Lan khoe:
- Dạ, chồng của cô con là người Quảng đó chú.
- Chồng của cô mi thì kệ chồng của cô mi! - Khách hừ mũi - Tao góp ý là góp ý cho cái quán chứ đâu có góp ý chuyện chồng con của cô mi!
Thấy khách bực mình, con Lan thè lưỡi một cái rồi co giò vọt mất.
Cô Thanh nghe con Lan méc lại, mỉm cười:
- ổng nói đúng đó. Để cô điện thoại ra ngoài Quảng kêu con Gái nhỏ vô.
Con Lan tò mò:
- Gái nhỏ là ai vậy cô?
- Cháu cô. Nó kêu cô bằng mợ.
Con Gái nhỏ ở Kế Xuyên, em con Gái lớn. Con Gái lớn đã có chồng, không bỏ nhà đi được nên cô Thanh mới rủ con Gái nhỏ.
Con Gái nhỏ bốc điện thoại, nghe mợ nó kêu vô Sài Gòn phụ buôn bán thì mừng quýnh, xung phong đi liền. Nó chưa kịp hỏi han kỹ lưỡng đã vội buông cái ống nghe xuống, láu táu quay sang mẹ nó "Để con vô trong nớ phụ cho cậu mợ", lý do chính đáng đến mức mẹ nó chỉ còn biết gật đầu.
Con Gái nhỏ thiệt ra đâu có rảnh. Nó đang đứng coi một tiệm uốn tóc nho nhỏ. Nhưng nó bỏ tuốt. Nó đóng cửa tiệm, đón xe đò dông thẳng vô Sài Gòn, hai mươi tiếng đồng hồ sau đã có mặt tại quán Đo Đo.
Vô thành phố lớn bán nhà hàng dù sao cũng hơn là làm chủ cái tiệm uốn tóc xập xệ ở ngoài quê. Ngồi trên xe, con Gái nhỏ háo hức nghĩ. Và nó thấy bụng dạ nôn nao dễ sợ.
Nhưng khi tới nơi thì nỗi háo hức của nó xẹp lép. Quán Đo Đo không phải là nhà hàng bề thế, nguy nga như nó xem trên ti-vi. Lại chẳng sang trọng, đẹp đẽ như các cửa hiệu, thời trang hay mỹ phẩm nó xem quảng cáo trên báo. Đó chỉ là một quán ăn bình thường. Mà bán quán ăn thì cực lắm, con Gái nhỏ nhắm bộ chịu không thấu.
Lần đó, con Gái nhỏ lưu lại thành phố trước sau tổng cộng bảy ngày, hai ngày ngồi ở quán phụ với mợ, năm ngày đi chơi lông nhông, chụp hình chụp hiếc ở Đầm Sen, Sở Thú, Suối Tiên. Cà nhỏng đúng một tuần, coi như đi du lịch, nó đòi về.
Trước khi về, nó nói:
- Mợ đừng lo! Con về ngoài quê sẽ tìm cho mợ một đứa giỏi hơn con gấp mười lần.
Tưởng con Gái nhỏ nói cho qua, không ngờ ba ngày sau, nó gửi con Cúc theo xe đò vô.
Hôm con Cúc đi xe ôm lù lù tới quán, xách giỏ lầm lì bước vô, mọi người tưởng nó câm. Ai hỏi gì, nó cũng trả lời bằng cách lắc đầu hoặc gật đầu.
Chỉ khi cô Thanh hỏi, nó mới chịu mở miệng.
Đối đáp vài câu, cô Thanh thốt nhiên nhìn sững nó:
- Con là người Quảng thiệt hả?