Đây đó đồng tâm, cầu Lam đã tiện nẻo
Vui cười đứng mực, ngọc bích vẫn nguyên mầu
Ngoài song thỏ thẻ oanh vàng
Nách tường bông liễu bay sang láng giềng
Hiên tà bóng gác nghiêng nghiêng
Nỗi riêng, riêng chạnh tắc riêng một mình.
Cho hay là giống hữu tình
Đố ai gỡ mối tơ mành cho xong
Chàng Kim từ lại thư-song
Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây
Sầu đong càng khắc càng đầy,
Ba thu dọn lại một ngày dài ghê!
Mây tần khóa kín song the
Bụi hồng lẽo đẽo đi về chiêm bao
Tuần trăng khuyết, điã dầu hao,
Mặt mơ tưởng mặt, lòng ngao ngán lòng.
Buồng văn hơi lạnh như đồng
Trúc se ngọn thỏ, tơ trùng phím loan
Mành tương phơn phớt gió đàn
Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình:
Ví chăng duyên nợ ba sinh,
Làm chi những thói khuynh thành trêu ngươi?
Bâng khuâng nhớ cảnh, nhớ người,
Nhớ nơi kỳ ngộ vội dời chân đi
Một vùng cỏ mọc xanh rì,
Nước ngâm trong vắt, thấy gì nữa đâu!
Gió chiều như gợi cơn sầu
Vi-lô hiu hắt như mầu khơi trêu
Nghề riêng nhớ ít, tưởng nhiều,
Xăm xăm đè nẻo Lam kiều dần sang
Thâm nghiêm, kín cổng, cao tường,
Cạn dòng lá thắm; dứt đường chim xanh.
Lơ thơ tơ liễu buông mành
Con oanh học nói trên cành miả mai
Mấy lần cửa đóng then cài
Đầy thềm hoa rụng, biết người ở dâu?
Tần ngần đứng suốt giờ lâu
Dạo quanh chợt thấy mái sau có nhà
Là nhà Ngô Việt thương gia,
Buồng không để đó, người xa chưa về
Lấy điều du học hỏi thuê
Túi đàn, cặp sách, đề huề dọn sang
Cỏ cây, cỏ đá sẵn sàng
Có hiên Lãm thúy, nét vàng chưa phai.
Mầng thầm chốn ấy chữ bài
Ba sinh âu hẳn duyên Trời chi đây!
Song hồ nửa khép cánh mây
Tường đông ghé mắt ngày ngày hằng trông
Tấc gang đồng tỏa nguyên phong
Tịt mù nào thấy bóng hồng vào ra
Nhận từ quán khách lân la,
Tuần trăng thấm thoát nay đà thêm hai
Cách tường phải buổi êm trời,
Dưới đào đường có bóng người thướt tha
Buông cầm, xóc áo, vội ra,
Hương còn thơm nức, người đà vắng tanh
Lần theo tường gấm dạo quanh
Trên đào nhác thấy một cành kim thoa
Giơ tay với lấy về nhà:
Này trong khuê các, đâu mà đến đây?
Gẫm âu người ấy, báu này
Chẳng duyên chưa dễ vào tay ai cầm!
Liền tay ngắm nghiá biếng nằm
Hãy còn thoang thoảng hương trầm chưa phai.
Tan sương đã thấy bóng người
Quanh tường ra ý tìm tòi ngẩn ngơ
Sinh đà có ý đợi chờ,
Cách tường lên tiếng xa đưa ướm lòng:
Thoa này bắt được hư không,
Biết đâu Hợp phố mà mong châu về?
Tiếng Kiều nghe lọt bên kia:
Ơn lòng quân tử sá gì của rơi,
Chiếc thoa nào của mấy mươi,
Mà lòng trọng nghiã, khinh tài xiết bao!
Sinh rằng: Lân lý ra vào,
Gần đây nào phải người nào xa xôi
Được rày nhờ chút thơm rơi
Kể đà thiểu não lòng người bấy nay!
Bấy lâu mới được một ngày
Dừng chân gạn chút niềm tây gọi là.
Vội về thêm lấy của nhà,
Xuyến vàng đôi chiếc, khăn là một vuông
Bậc mây đón bước ngọn tường,
Phải người hôm nọ rõ ràng chẳng nhe!
Sượng sùng giữ ý rụt rè
Kẻ nhìn rõ mặt, người e cúi đầu
Rằng: Từ ngẫu nhĩ gặp nhau,
Thầm trông, trộm nhớ, bấy lâu đã chồn
Xương mai tính đã rủ mòn
Lần lừa ai biết hãy còn hôm nay!
Tháng tròn như gửi cung mây
Trần trần một phận ấp cây đã liều!
Tiện đây xin một hai điều,
Đài gương soi đến dấu bèo cho chăng!
Ngần ngừ nàng mới thưa rằng:
Thói nhà băng tuyết, chất hằng phỉ phong
Dầu khi lá thắm chỉ hồng
Nên chăng thì cũng tại lòng mẹ cha
Nặng lòng xót liễu vì hoa
Trẻ thơ đã biết đâu mà dám thưa!
Sinh rằng: Rày gió, mai mưa
Ngày xuân đã dễ tình cờ mấy khi!
Dầu chăng xét tấm tình si
Thiệt đây mà có ích gì đến ai?
Chút chi gắn bó một hai
Cho đành rồi sẽ liệu bài mối manh
Khuôn thiêng dầu phụ tấc thành
Cũng liều bỏ quá xuân xanh một đời
Lượng xuân dầu quyết hẹp hòi
Công đeo duổi chẳng thiệt thòi lắm ru!
Lặng nghe lời nói như ru
Chiều xuân dễ khiến, nét thu ngại ngùng
Rằng: Trong buổi mới lạ lùng,
Nể lòng có lẽ cầm lòng cho đang!
Đã lòng quân tử đa mang
Một lời vâng tạc đá vàng thủy chung.
Được lời như cởi tấm lòng
Giở kim thoa với khăn hồng trao tay
Rằng: Trăm năm cũng từ đây,
Của tin, gọi một chút này làm ghi.
Sẵn tay khăn gấm, quạt quì,
Với cành thoa ấy tức thì đổi trao
Một lời gắn bó tất giao
Mái sau dường có xôn xao tiếng người
Vội vàng lá rụng hoa rơi
Chàng về viện sách, nàng dời lầu trang
Từ phen đá biết tuổi vàng
Tình càng thắm thía dạ càng ngẩn ngơ
Sông Tương một dải nông sờ
Bên trông đầu nọ, bên chờ cuối kia
Một tường tuyết trở sương che
Tin xuân đâu dễ đi về cho năng
Lần lần ngày gió đêm trăng
Thưa hồng, rậm lục, đã chừng xuân qua
Ngày vừa sinh nhựt ngoại gia,
Trên hai đường, dưới nữa là hai em
Tưng bừng sắm sửa áo xiêm
Biện dâng một lễ xa đem tấc thành
Nhà lan thanh vắng một mình
Ngẫm cơn hội ngộ đã đành hôm nay
Thì trân thức thức sẵn bày
Gót sen thoăn thoắt dạo ngay mái tường
Cách hoa sẽ đặng tiếng vàng
Dưới hoa đã thấy có chàng đứng trông
Trách lòng hờ hững với lòng
Lửa hương chốc để lạnh lùng bấy lâu
Những là đắp nhớ đổi sầu
Tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm.
Nàng rằng: Gió bắt mưa cầm,
Đã cam tệ với tri âm bấy chầy
Vắng nhà được buổi hôm nay
Lấy lòng gọi chút ra đây tạ lòng.
Lần theo núi giả đi vòng,
Cuối tường dường có nẻo thông mới rào;
Xắn tay mở khoá động đào,
Rẽ mây trong tỏ lối vào thiên thai.
Mặt nhìn mặt, càng thêm tươi
Bên lời vạn phúc, bên lời hàn huyên
Sánh vai về chốn thủ hiên
Góp lời phong nguyệt, nặng nguyền non sông
Trên yên bút giá thi đồng
Đạm thanh một bức tranh tùng treo lên
Phong sương được vẻ thiên nhiên
Mặt khen nét bút càng nhìn càng tươi
Sinh rằng: Phác họa vừa rồi
Phẩm đề xin một vài lời thêm hoa.
Tay tiên gió táp mưa sa,
Khoảng trên, dừng bút thảo và bốn câu
Khen: Tài nhả ngọc phun châu,
Nàng Ban, ả Tạ cũng đâu thế vầy!
Kiếp tu xưa ví chưa dày,
Phúc nào nhắc được giá này cho ngang!
Nàng rằng: Trộm liếc dung quang,
Chẳng sân ngọc bội thời phường kim môn
Nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn
Khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay?
Nhớ từ năm hãy thơ ngây,
Có người tướng sĩ đoán ngay một lời:
Anh hoa phát tiết ra ngoài
Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa
Trông người lại nghĩ đến ta
Một dày, hai mỏng, biết là có nên?
Sinh rằng: Giải cấu là duyên,
Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều
Ví dầu giải kết đến điều
Thì đem vàng đá mà liều với thân.
Đủ điều trung khúc ân cần
Lòng xuân phơi phới, chén xuân tàng tàng
Ngày vui ngắn chẳng đầy gang
Trông ra ác đã ngậm gương non đoài
Vắng nhà chẳng tiện ngồi dai
Giã chàng, nàng mới kíp dời song sa
Đến nhà vừa thấy tin nhà
Hai thân còn giở tiệc hoa chưa về
Cửa ngoài vội rủ rèm the
Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình
Nhặt thưa gương giọi đầu cành
Ngọn đèn trông lọt trướng hùynh hắt hiu
Sinh vừa tựa án thiu thiu
Giở chiều như tỉnh, giở chiều như mê
Tiếng sen sẽ động giấc hòe
Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần
Bâng khuâng đỉnh Giáp non Thần
Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng
Nàng rằng: Khoảng vắng đêm trường,
Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa
Bây giờ rõmặt mặt đôi ta
Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?
Vội mầng làm lễ rước vào
Đài sen nối sáp, song đào thêm hương
Tiên thề cùng thảo một trương
Tóc mây một món, dao vàng chia đôi
Vầng trăng vằng vặc giữa trời
Đinh ninh hai miệng một lời song song
Tóc tơ căn vặn tấc lòng
Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương
Chén hà sánh giọng quỳnh tương
Dải là hương lộn bình gương bóng lồng
Sinh rằng: Gió mát trăng trong
Bấy lâu nay một chút lòng chưa cam;
Chày sương chưa nên cầu Lam
Sợ lần khân quá ra sờm sỡ chăng?
Nàng rằng: Hồng điệp, xích thằng
Một lời cũng đã tiếng rằng tương tri
Đừng điều nguyệt nọ hoa kia
Ngoài ra ai lại tiếc gì với ai.
Rằng: Nghe nổi tiếng Cầm đài
Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ
Thưa rằng: Tiện kỹ sá chi!
Đã lòng dạy đến, dạy thì phải vâng.
Hiên sau treo sẵn cầm trang
Vội vàng sinh đã tay nâng ngang mày
Nàng rằng: Nghề mọn riêng tay
Làm chi cho bận lòng này lắm thân?
So dần dây vũ dây văn
Bốn dây to nhỏ theo vần cung thương
Khúc đâu Hán, Sở chiến trường
Nghe ra tiếng sắt tiếng vàng chen nhau
Khúc đâu Tư Mã Phượng cầu
Nghe ra như oán như sầu phải chăng?
Kê Khang này khúc Quảng Lăng
Một rằng Lưu thủy, hai rằng Hành vân
Quá quan này khúc Chiêu quân
Nửa phần luyến chúa, nửa phần tư gia
Trong như tiếng hạc bay qua
Đục như nước suối mới xa nửa vời
Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa
Ngọn đèn khi tỏ khi mờ
Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu
Khi tựa gối, khi cúi đầu
Khi vò chín khúc, khi chau đôi mày
Rằng: Hay thì thật là hay,
Nghe ra ngậm đắng, nuốt cay thế nào!
So chi những bậc tiêu tao
Dột lòng mình cũng nao nao lòng người
Rằng: Quen mất nết đi rồi
Tẻ vui thôi cũng tính trời biết sao!
Lời vàng vâng lĩnh ý cao,
Họa dần dần bớt chút nào được không.
Hoa hương càng tỏ thức hồng
Đầu mày, cuối mắt, càng nồng tấm yêu
Sóng tình dường đã xiêu xiêu
Xem trong âu yếm có chiều lả lơi
Thưa rằng: Đừng lấy làm chơi,
Để cho thưa hết một lời đã nao!
Vẻ chi một đóa yêu đào
Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh
Đã cho vào bậc bố kinh
Đạo tòng phu, lấy chữ trinh làm đầu
Ra tuồng trên Bộc trong dâu
Thì con người ấy ai cầu làm chi!
Phải điều ăn xổi ở thì
Tiết trăm năm, nỡ bỏ đi một ngày!
Ngẫm duyên kỳ ngộ xưa nay
Lứa đôi ai lại đẹp tày Thôi, Trương
Mây mưa đánh đổ đá vàng
Quá chiều nên đã chán chường yến anh
Trong khi chắp cánh liền cành
Mà lòng rẻ rúng đã đành một bên!
Mái tây để lạnh hương nguyền,
Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng
Gieo thoi trước chẳng giữ giàng
Để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai?
Vội chi ép liễu hoa nài
Còn thân còn một đền bồi có khi.
Thấy lời đoan chính dễ nghe
Chàng càng thêm nể, thêm vì mười phân.
Bóng tàn vừa lạt vẻ ngân
Tin đâu đã thấy cửa ngăn gọi vào.