- Khương Duy âm mưu giết các tướng Nguỵ tức là muốn chặt hết vây cánh của Chung Hội, rồi mới diệt Hội sau. Thế đủ biết mưu kế của Khương Duy không phải là không sâu sắc. Duy muốn trừ Đặng Ngải thì mượn tay Chung Hội, muốn trừ Vệ Quán lại mượn tay Đặng Ngải. Thế mà rốt cuộc các tướng Ngụy không chết, Chung Hội lại bị chết, Vệ Quán không chết, Đặng Ngải lại chết. Xem thế đủ biết mưu sự do người, nhưng thành sự do trời vậy. Có người bình luận cho Khương Duy là đa sự. Nếu vậy thì Lục Tú Phu cõng vua xuống bể, Trương Thế Kiệt đốt hương, Văn Thiên Trường khóc ở Nhai Sơn, các bậc trung liệt nữa để hô được câu: "Quyết tâm báo ơn Hán", thì nay Khương Duy cha chịu chết cũng là để quyết tâm báo quốc chứ có gì là lạ đâu?
- Cơ nghiệp của Tiên chúa một phần do khéo khóc mà nên. Thật vậy, nhớ khi tiễn đưa Từ Thứ, nếu không có giọt ngắn, giọt dài thì chắc chắn từ Thứ không quay lại tiến cử Gia Cát Lượng. Đến khi đi cầu Lượng, nêu không lợi dụng mấy dòng lệ châu thì làm sao mời Lượng xuống giúp được? Nhưng tại sao người cha giỏi khóc như thế mà người con sao lại nghèo nước mắt đến thế? Có người bảo: "Sự đau buồn cũng như sự vui vẻ, không ai có thể dạy được". Sự thật không phải như vậy đâu. Chính Tiên chúa cũng thường được người ta dạy khóc kia mà. Như khi tiếp Lỗ Túc mà khóc là do Khổng Minh xui, khóc trước mặt Tôn phu nhân cũng do Khổng Minh dặn. Nhưng người được dạy khóc phải có một tình cảm sâu sắc và biết lĩnh hội cái ý nghĩa của điều đáng khóc thì mới có thể khóc được và khóc đúng chỗ. Còn như Hậu chúa kia tấm lòng lạnh như băng, bình sinh không bao giờ có một chút nước mắt. Không nói chi đến khi được cao sang, hãy nhắc đén khi ngủ trong bọc của Triệu Tử Long, mẹ chết mà không biết khóc. Lại khi thấy Bắc Địa Vương tự vẫn, con chết mà không biết khóc. Trước hai việc như vậy mà không nhỏ được một giọt lệ thì thử hỏi việc gì hậu chúa có thể khóc được?
- Ta đặt một giả thiết rằng Lưu Thiện là người sâu sắc, giả vờ là một kẻ vô tình không biết nghĩ gì đến giang sơn tổ quốc để cho Tư Mã Chiêu cho là một kẻ tầm thường không cần để ý đến, như thế tình mạng mới được an toàn. Nếu Lưu Thiện quả có tài, có bản lĩnh như thế thì sao lại đi tin dùng Hoàng Hạo và nghi ngờ Khương Duy để rồi dâng Thành Đô đầu hàng Đặng Ngải.
Quả quyết rằng giả thuyết trên không đúng tí nào cả?