- Khương Duy đã dự tính năm điều tất thắng có thể phát quân đánh Nguỵ được. Chính tướng Nguỵ Đặng Ngải cũng thừa nhận phần thắng lợi hoàn toàn về phe Thục, thế nhưng kết cuộc quân Thục lại mang thảm bại là tại sao? Cho hay việc binh cơ cần phải biết ta và địch, nhưng khi biết ta mà không đánh giá được trình độ hiểu biết của đối phương hì không phải gọi là biết ta được, ngược lại khi biết địch mà không đánh giá được trình độ của ta đến đâu thì chưa có thể gọi là biết địch được. Khi Khương Duy đã đinh ninh rằng xuất quân đánh Nguỵ lần này có năm điều lợi thế và khi lập mưu đi đánh úp Nam An quả quyết rằng đối phương sẽ không hề hay biết. Mãi đến khi kéo quân qua vùng Đoạn Cốc, trông thấy địa thế vô cùng hiểm trở mới đâm ra lo sợ thì bấy giờ nước đã đến trôn, cờ lâm nước bí làm sao xoay trở cho kịp! Nhưng cũng khá khen cho Khương Duy đã liều sinh tử tả xung hữu đột, một mình đảm đương trong lúc thậm nguy, lại thêm tướng Trương Ngực đem thân sinh vìn nghĩa cả, há chẳng phải là một điều vinh dự lắm ru!- Xét về Đặng Ngải quả là một tay thao lược toàn tài đã biết rõ nhược điểm của mình để kịp thời khắc phục mà còn sáng suốt thấy rõ được mưu lược của đối phương, thế thì Đặng Ngải thắng trận là một điều tất nhiên vậy.
Xưa kia Quán Khâu Kiệm đánh Tư Mã Sư, về sau Gia Cát Đản lại đánh Tư Mã
Chiêu, hai trường hợp tương tự như nhau và có thể nói thẳng rằng Kiệm, Đản
chính là hai vị trung thần nhà Nguỵ. Ba anh em họ Gia Cát kia chia nhau
làm quan ba nước. Người ta bảo đất Thục được con rồng, đất Ngô được con
cọp, chỉ riêng đất Nguỵ là dùng phải con chó. Ôi! Nếu đem Gia Cát Đản mà
ví với con chó như thế được? Ngày xưa Khoái Triệt nói với Hán Cao Tổ rằng:
"Con chó vua Kiệt phải sủa vua Nghiêu". Về sau Triệu Thuẫn cũng ví thân làm
tướng của mình như một con chó ngoan vậy. Thế thì kẻ hậu bối đời nay, nếu
vô ân bạc nghĩa thì không đáng sánh với loài chó vậy.
- Tư Mã Chiêu phải rời khỏi cung điện để đi đánh Gia Cát Đản, lại buộc thái hậu và thiên tử cùng đi là bắt chước Đổng Trác ngày trước, vì Chiêu sợ rằng Tào Mao ở lại cũng có thể ban huyết chiếu như Tào Phườn trước kia lắm. Chiêu lại còn buộc thái hậu phải theo nốt cũng vì sợ cái gương Tư Mã ý hạ Tào Sảng trước đây. Biết đâu khi Chiêu bận đi ra ngoài lại có người xin chiếu thái hậu cho quân đóng cửa thành. Cho hay kẻ gian thần thường lo xa ít ai bì kịp.