- Xem việc gia đình họ Tào thoát được cảnh nồi da xáo thịt thì đã thấy rõ trời không tựa nhà Hán nữa. Nhu nhược như Tào Hùng thì chẳng làm chi nên chuyện, chứ như Tào Chương, tính khí hào hùng, tự đắc, lại nắm trong tay binh quyền rất đông, nếu Tào Chương kéo binh về vây Nghiệp Quận, rồi Tào Thực, một tay trí tuệ khét tiếng, tụ tập các văn thần mưu sĩ tính việc chống lại Tào Phi thì có lẽ thiên hạ ắt phải đổi khác.
Đằng này, Tào Chương, Tào Thực lại không tranh nhau như anh en bọn Đàm,
Thượng nhà họ Viên, mà lại hoà hiếu. Tào Hùng tự tận, Tào Chương quy thuận,
Tào Thực xuôi tay. Chúng ta thấy đó là một cái may hiếm có của nhà họ Tào.
Lưu Phong tuy có tội, nhưng Huyền Đức giết đi thật không nên. Không cứu
Quan Công là cái tội, nhưng không hàng Tào, chứng tỏ Lưu Phong cũng còn
trung nghĩa, tội ấy nên tha. Việc đánh đuổi và cự tuyệt Mạnh Đạt đã đáng
khen thì việc trót nghe lời Mạnh Đạt trước kia cũng đáng dung thứ thế mà
Huyền Đức vụng tính, đã mất một nghĩa đệ lại giết đi một nghĩa tử. Hơn nữa,
muốn giết Lưu Phong sao không triệu ngay về mà giết, lại để cho tan quân
mất đất, khiến cho tội Lưu Phong càng nặng thì Huyền Đức phạm ba điều tai
hại:
Một là: nếu Lưu Phong biết rõ tội mình đem binh chạy ra ngoài thì không
khỏi việc hàng Nguỵ.
Hai là: Đưa một Lưu Phong ra chọi với từ Hoảng, Hạ Hầu Thượng, Mạnh Đạt
và ba đạo binh, dù biết đánh không nổi mà cứ sai đi, thì không những cố
tình bỏ Lưu Phong mà còn bỏ năm vạn quân nữa.
Ba là: Mạnh Đạt đã bỏ đi, sao Huyền Đức không sai tướng khác ra giữ lấy
Thượng Dung, Phòng Lăng, để đến nỗi Thân Nghi, Thân Thầm quay ra làm phản,
khiến cho Lưu Phong tiến lui hết đường. Thế là không những bỏ Phong mà còn
bỏ cả đất đai Thượng Dung nữa.
Vụng tính ba điều ấy thì Huyền Đức hối tiếc sau này là phải.