- Trước kia Cát Bình chặt ngón tay mắng giặc, đó là một lương y có hành động liệt hán. Nay Hoa Đà tự đến chữa cho Quan Công đó là QUan Công một tay liệt hán gặp lườn y.
Kẻ liệt hán không sợ cái đau. Nếu sợ cái đau không phải là nghĩa sĩ,
trung thần. Người bình nhật không sợ cái đau như Quan Công thì lúc lâm nạn
mới có thể không sợ đau như cát Bình chẳng hạn.
Hoa Đà trước chữa cho Chu Thái cũng vì nghĩa, nay chữa cho Quan Công
cũng vì nghĩa. Các bậc lương y thời xưa chỉ muốn cứu giúp người, không vụ
lợi. Không phải như những thầy lang đời nay cố tìm bệnh để lấy tiền.
cát Bình biết ái mộ kẻ trung liệt như Đổng Thừa thì Cát Bình quả là trung
thần. Hoa Đà biết cứu nghĩa sĩ như Quan Công thì Hoa Đà cũng là nghĩa hiệp.
Cả hai đều là hạng đáng khen.
- Đọc hồi này thấy Quan Công đau bệnh mà coi như không có bệnh. Lữ Mông không có bệnh gì mà lại lâm bệnh. Hoa Đà chữa bệnh thật, còn Lúc Tốn chữa bệnh giả. Hoa Đà biết có thuốc độc ở mũi tên nạo đi, đó là lấy thuốc trị thuốc. Lục Tốn biết Lữ Mông giả đau, lại xúi Lữ Mông thác cớ đau tạm lui, đó là lấy bệnh trị bệnh.
Li kì hơn nữa, Quan Công đã mắc bệnh ở cánh tay lại mắc thêm cái bệnh
trong lòng nữa, đó là bệnh tự phụ, tự mã. Lục Tốn đã có phương thuốc trị
cho Lữ Mông lại có phương thuốc gây thêm bệnh cho Quan Công nữa.
Quan Công nhờ Hoa Đà chữa khỏi vết độc ở cánh tay, nhưng bỏ Kinh Châu
không phòng bị, thì chính là Quan Công đã mắc một chứng bệnh nặng còn độc
hơn thứ tên nữa.
Trước kia, Khổng Minh mượn gió chữa khỏi bệnh cho Chu Du, nhưng muốn chữa
bệnh cho Tào Tháo còn phải nhờ tay Bàng Thống đến dùng vòng sắt cột các
chiến thuyền lại. Nay chỉ một mình Lục Tốn mà cả chưa cho Lữ Mông lại vừa
trị cho Vân trường. Một mình làm hai việc, như thế không phải xuất sắc hơn
sao?
- Tôn Quyền nghe lời Lữ Mông khiến cho Ngô cũng trở thành giặc nhà Hán chẳng khác Tào Tháo.
Nếu lúc này Tôn Quyền thừa dịp Quan Công đánh mạnh ở Phàn Thành kéo binh
lên chiếm Từ Châu, chia nhau Trung Nguyên thì có phải sự nghiệp nhà hán có
cơ khôi phục lại được không.
Đàng này, Tôn Quyền lại quên lời thề lýc chém bạt án thư, kết liên với
Tháo để đánh Kinh Châu thì Tôn Quyền chỉ nghĩ đến mảnh đất KinH Châu mà
thôi, đâu có tưởng đến nhà Hán. Vì thế việc khôi phục Hán thất của lưu Bị
không thành.
Xét ra, trước kia lưu Bị đoạt Kinh Châu trong tay Tào Tháo chứ đâu phải
ngửa tay mượn của Tôn Quyền. Nói "mượn" nói "trả" chẳng qua Khổng Minh
muốn giữ lấy hoà khí đối với Đông Ngô để hợp lực đánh tào mà thôi. Thế mà
Tông Quyền không hiểu cái nghĩa ấy, cứ tưởng như đất của mình, ngong ngóng
chờ Lưu Bị trả đất. Lưu Bị đã cắt chưa cho Tôn Quyền một nửa Kinh Châu rồi
mà Tôn Quyền vẫn chưa cho thế là đủ, lại a dua theo Nguỵ để đánh úp Kinh
Châu, khiến cho cái chí lớn khuông phò hán thất của Lưu Bị không thành.
Đáng hận thay!
- Chu Du còn thì Tôn, Lưu chia ra, Chu Du chết thì Tôn, Lưu lại giao hảo, như thế là nhờ cái hiểu biết của Lỗ Túc. Lỗ Túc chết thì Tôn, Lưu lại lìa nhau, đó là do cái nông cạn của Lữ Mông.
Chu Du và Lữ Mông giống nhau, chỉ có Lỗ Túc cao kiến hơn. Suốt đời Lỗ Túc
chết đi thì Tôn Quyền mới bội lời thề, gây ra thảm cảnh vậy.
- Tào Nhân oan bỏ Phàn Thành chạy thì Mã Sủng can Tào Tháo toan bỏ Hứa Đô thì Tư Mã ý can. Ôi, nếu bỏ Phàn Thành thì toàn cõi từ Hoàng Hà trở xuống phía Nam đều rung động, lâm nguy. Còn nếu bỏ Hứa Đô dời triều đình lên Hà Bắc thì từ Hoàng Hà trở lên phía Bắc phải chấn động. Và chỉ một tay Quan Công cũng đủ khôi phục thiên hạ nhà Hán còn gì?
Xưa Hàn Tín phá nước Triệu mà thanh thế lẫy lừng, rồi chiếm luôn cả nước
yên. nay Quan Công phá tương Dương oai danh lừng lẫy, cả Trung Nguyên chấn
động mà không hạ nổi Tào Tháo có phải Quan Công không bằng Hàn Tín chăng?
Xét rằng Quan Công không phải dở hơn Hàn Tín, chỉ vì cơ trời khiến cho
mưu kế của Quan Công không thành. Thi sĩ đời Đường có câu: "Quan, Trương
vô mệnh dục hà như?" Chính là muốn nói cái thời trời vậy.
- Trước khi tiên chúa thất bại vì khinh Lục Tốn "trẻ con" đã có việc Quan Công khinh Lục Tốn "con nít". Trước khi Lữ Mông dùng áo trắng qua sông đã có việc Chu Thiện dùng áo trắng qua sông đoạt ấu chúa, lừa Tôn phu nhân đem về Ngô. Trước khi có việc lớn xảy ra đã có việc nhỏ khơi mào rồi.