- Lưu Bị trước làm Từ Châu mục, Từ Châu mục là do Tào Tháo mượn chiếu của thiên tử phong cho. Đến khi Lưu Bị làm í ch Châu mục thì tự ý xưng lấy. Tuy nhiên, tự xưng còn hơn là được Tào Tháo giúp. Vì đã coi Tháo là một tên quốc tặc thì chức tước của Tháo có quý gì?
Lưu Bị làm tả tướng quân Nghi Thành đình hầu là do chính thiên tử phong
cho, khi làm Hán Trung vương thì lại tự mình xưng lấy. Nhưng, Lưu Bị tự
xưng vẫn không khác gì thiên tử phong cho, bởi vì Lưu Bị chủ trương đánh
giặc Tháo là hợp ý của thiên tử mà.
Tờ biểu tâu Hiến Đế có nhắc lại việc Bị cùng vâng chiếu với Đổng Thừa.
Rồi vừa lên ngôi vương lại sai ngay Vân trường đi đánh Tháo phá Phàn Thành.
Thế là đại nghĩa sáng tỏ như mặt trăng, mặt trời. Cuốn sử Cương Mục không
chê trách Lưu Bị về việc tự lãnh í ch Châu mục và xưng Hán trung vương là
vậy.
- Tào Tháo áp bức nhà vua để lấy tước công, tước vương, rồi sau khi chết lại được con cháu truy tôn làm đế. Nhưng các danh hiệu ấy chỉ được xưng ở triều đình, còn dân gian không ai thèm biết đến. Đời sau không ai gọi Tháo là đế, là vương, là công, mà chỉ gọi Tháo bằng thằng giặc.
Như Quan Công làm tiền tướng quân là do nước Thục ban cho, thế mà về sau,
trong thiên hạ ai cũng kính trong, nể vì, và còn gọi là bậc thánh. thế
mới biết chức tước không được kính trọng trong đời, mà chỉ có người mới
đáng kính.
- Tôn Quyền cầu thân với Quan Công, chúng ta có thể đứng về phía Quan Công mà luận rằng: Hai nhà hoà hay bất hoà không phải ở chỗ kết thân. Như Lưu Bị chẳng làm rể Đông Ngô nghĩ đến tình nghĩa thì đã có Tôn phu nhân đó, hà tất phải cầu thân với Quan Công nữa mới gọi là thân.
Nhưng nếu Quan Công đem ý ấy mà từ chối mề mỏng thì không hại đến thể
diện ĐÔng Ngô. Tiếc rằng Quan Công dùng lời lẽ quá cứng rắn.
Mặc dù vậy, nhưng nếu nói rằng vì Quan Công từ hôn Đông Ngô mà mất Kinh
Châu thì cũng không đúng. Con gái Tào Nhân đã lấy em trai Tông Quyền mà
trận Xích Bích còn xảy ra. Con gái Thào Tháo đã làm chánh hậu vua Hiến Đế
mà họ Tào vẫn không bỏ cái mộng cướp ngôi Hán. Hai việc này không đủ chứng
minh rằng dù Quan Công không từ hôn thì Tôn Quyền cũng cướp Kinh Châu sao?
Tôn Quyền đã sai tướng đuổi theo Huyền Đức lúc Huyền Đức rời bỏ Đông Ngô,
không một chút gì nghĩ đến em gái mình, thì Tôn Quyền còn nghĩ gì đến con
gái QUan Công mà nhân nhượng Kinh Châu. Có điều Quan Công đem so sánh "con
hùm, con chó" thì thật quá đáng.
- Nếu Khổng Minh không sai Quan Công tiến đánh Phàn Thành thì Kinh Châu có thể không mất.
Nếu Quan Công lên mặt Bắc chiếm Phàn Thành nhưng cho một tường từ Tây
Thục dang thay thế Quan Công giữ Kinh Châu thì có lẽ Kinh Châu cũng chưa
mất.
Thế mà Khổng Minh không nghĩ như vậy. Nhưng lỗi ấy không phải do Khổng
Minh mà chính là do... trời vậy.
Nếu Quan Công nghe lời Vương Phủ, đừng dùng Phan Tuấn thì Quan Công cũng
chưa đến nỗi chết. Nếu không dùng Mi Phương, Phó Sĩ Nhân thì cũng chưa đến
nỗi chết, ấy mà Quan Công lại cũng không nghĩ ra. Đó cũng không phải vì
Quan Công dờ, mà chính cũng do ở trời cả. Trời không tựa nhà Hán nữa, thì
việc trời định còn tránh sao được?
- Hồi này kể chuyện Quan Công đại thắng ở Tương Dương, hồi sau lại kể chuyện Quan Công chém Bàng Đức, bắt sống Vu Cấm. Hai việc đều là thích thú. Thế mà lúc chưa ra quân đã có hoả tai báo điềm trước, lại thêm ác mông đưa tin chẳng lành. Những điềm này là mối dây móc sẵn cho hồi sau. Khơi mối dây cho chuyện buồn mà khơi lúc bắt đầu xảy ra chuyện buồn thì không lấy gì kì diệu. Khơi mối buồn mà khơi lúc bắt đầu chuyện vui thì mới là kì.