- Đọc hồi này thấy Tôn và Lưu chia rẽ, và cũng thấy Chương, Bị ghét nhau.
Tôn, Lưu chia rẽ vì lí do một bên đoạt con gái về, một bên đoạt con trai
lại. Chương và Bị ghét nhau vì một bên tiếc lương, một bên xé thư.
Tuy nhiên, Tôn, Lưu chia rẽ còn mong có ngày hoà hợp, còn Chương và Bị
chia rẽ thì khó mà làm lành. Bởi thế cuộc hai bên không giống nhau. Tôn,
Lưu chia rẽ chẳng qua bề ngoài, còn Chương và Lưu thì lại nằm trong gan
ruột. Chương rước Lưu vào Tây Xuyên không dễ đuổi đi được. Lưu đã vào Tây
Xuyên không thể bỏ Tây Xuyên. Vào đất người mà không cướp đất tức là tự
trói mình, rước người vào mà không dùng được tất phải tìm cách trừ khử.
Nằm trong cái thế ấy, nhất định Chương và Bị phải một còn một mất.
- Huyền Đức trước lấy từ Châu làm nhà, rồi để Lữ Bố cướp mất. Sau này lấy Kinh Châu làm nhà, tuy Tháo bỏ chạy nhưng Quyền lại tranh. Thế thì cái nhà của Huyền Đức từ trước đến nay cũng chỉ như ở đậu, chỉ khi lấy được Tây Xuyên mới thực là nhà.
Trước kia Lưu Biểu nhường Kinh Châu, Huyền Đức không nhận, nay lại cướp
í ch Châu của Lưu Chương, cả hai người này đều anh em họ. Xét lại thì
Huyền Đức không nhận Kinh Châu chỉ vì sợ mất đi như Từ Châu trước kia. Nay
vì quá muộn màng, cơ nghiệp không thể để bê trễ mãi, nên Huyền Đức phải
quyết định đoạt í ch Châu vậy. Cái cơ nhanh chậm trước sau khác nhau phải
tuỳ thời mà biến đổi.
- Bàng Thống đưa ra ba kế sách. Nhưng cái kế kéo binh trở về Kinh Châu không phải là kế đâu. Chính Bàng Thống định giết Lưu Chương trong lúc đãi tiệc mới là thượng kế, còn đánh thẳng vào Thành Đô là trung kế, đến như việc chiếm Phù Quan mới là hạ kế. Huyền Đức đã dùng hạ kế, nhưng như vậy lại hợp tình hơn. Vì lúc mới vào đất Thục đã giết Lưu Chương thì lòng dân không phục, khó ổn định được tình thế.
- Xem việc Trương Túc, Trương Tùng mà ngán cái cảnh anh em ruột thịt vậy.
Em thì bán chúa cầu vinh mà không cho anh biết, anh thì sợ mang vạ vào
thân mà không nghĩ đến em. Anh em ruột mà còn đối xử với nhau như vậy
huống hồ Lưu Bị và Lưu Chương chỉ là anh em họ. Đọc đến đây độc giả không
khỏi ngậm ngùi.
- Huyền Đức không dùng mưu "mạnh" mà dùng chước "già" cướp lấy Tây Xuyên, giết hẳn Lưu Chương ấy là dùng mưu mạnh, còn thong thả mà lấy là dùng chước già.
Nguỵ Diên trẻ mạnh mà thua Hoàng Trung lão tướng. Làm tướng mà còn phải
như thế thì việc điều khiển các tước mưu mô phải già dặn lắm mới được.
- Hồi này có một đoạn gián bút là: Đang lúc kể chuyện gươm đao lại cắt ngang để nói chuyện Tử Hư thượng nhân khác nào như cây cổ thụ có quạ đêm đông, non xanh điểm vào những viên đá lạ vậy.
Trong trận Phù Quan, Bàng Thống chưa chết, Khổng Minh chưa tới mà Tử Hư
đã đoán trước, tức là tác giả muốn chắp một mối dây nối liền với hồi sau.
Văn có chính bút, có kì bút. Như tả việc Huyền Đức giết hai tướng Dương,
Cao, Bàng Thống chiếm Phù Quan, Lưu Hội yết kiến Tử Hư... đều là chính bút.
Còn như việc Hoàng Trung cứu Nguỵ Diên, Huyền Đức vào trại địch, Nguỵ
Diên bắt Lãnh Bào, Pháp Chính gặp Bàng Rạng... đều là những việc đột ngột
xẩy ra và chính là những kì bút tạo nên. Văn tự như thế thật hay.