- Người thức giả xem chiến cuộc ở Nam Quận mà than rằng: "Sự thắng bại của nhà binh thật không thể nào lương trước được". Sau khi thua trận Xích Bích, Tào Tháo để mật kế lại cho Tào nhân, khiến cho Chu Du vừa đại thắng ở Xích Bích lại phải trúng tên nơi Nam Quận. Đầy đủ chư tướng với tám mươi ba vạn quân mà không thắng nổi Chu Du, thế rồi chỉ một Tào Nhân lại gây hại Chu Du như vậy. Còn Chu Du cầm binh cả Tam Giang không chỗ nào là không thắng, thế mà một nơi Nam Quận lại bị thua. Việc đã lạ lại làm cho chúng ta khó nghĩ.
Như trước kia, Hoàng Cái thắng lớn ở Tam Giang, bị trúng tên té xuống
sông, tức là trong cái thắng lớn có cái thua nhỏ, nay Chu Du bị trúng tên
nơi Nam Quận cũng là cái thắng lớn có cái thua nhỏ. Tào Tháo thua to ở
Xích Bích để lại mật kế lừa được Chu Du tức là Tào Tháo trong cái thua lớn
được cái thắng nhỏ. Tào Nhân bỏ mất Nam Quận tức là sau cái thắng nhỏ bị
cái thua lớn. Ôi, việc đời được, thua khó lường trước nổi. Thế thì con nhà
tướng khi dùng binh lẽ nào thắng lớn mà kiêu, thua lớn mà nản.
- Đọc hồi trước thấy hai nhà Tôn, Lưu hoà hợp, đọc hồi này thấy hai nhà Tôn, Lưu chia rẽ. Thì ra, cùng trong hoạn nạn thì thân nhau, cùng trong mối lợi thì tranh nhau. Nhân tình thế thái là vậy. Như có lúc Tào Tháo kéo quân xuống miềm Nam, khí thế hùng hổ lăm le nuốt chửng Ngô, thì Đông Ngô đánh trận Xích Bích thật không phải vì Lưu mà là vì mình vậy. Đến khi Tào Tháo bỏ chạy, Bắc quân tan rã, Lưu Bị muốn chiếm cả Kinh Châu, Chu Du cũng muốn chiếm lấy Kinh Châu. Chính quyền lợi đã làm cho hai nhà Lưu, Tôn chia rẽ, thật đáng tiếc vậy.
- Khổng Minh nhường cho Đông Ngô lấy Kinh Châu trước thì Huyền Đức lo ngại. Chu Du hứa để Huyền Đức lấy sau thì Lỗ Túc lại lo. Thì ra, Huyền Đức trước kia không muốn cướp đất Lưu Biểu tức là tỏ lòng nhân, nay Lỗ túc không muốn giết Huyền Đức cũng là lòng nhân. Cả hai đều muốn có được Kinh Châu, nhưng lại không muốn mâu thuẫn nhau. Chỉ có Khổng Minh tính toán trước, và Chu Du cũng đã sắp đặt trước.
Khổng Minh thiết kế lừa Chu Du, Chu Du nói để lấy lòng Huyền Đức, cả hai
đều có dự tính riêng về phần mình. Như vậy Huyền Đức, Lỗ Túc không bằng
cái trí của Gia Cát, Chu Du vậy.
- Lữ Bố mở cửa thành Bộc Dương để lừa Tào Tháo. Tào Nhân mở cửa thành Nam Quận để lừa Chu Du. Một bên lừa địch vào thành để đốt, một bên lừa vào thành để bắn. Lữ Bố sai người trá hàng để dụ Tào Tháo, Tào Nhân bỏ chạy để dụ Chu . Nhưng Lữ Bố sai người trá hàng thì rốt cuộc người ấy hàng thật, còn Tào Nhân giả vờ bỏ chạy rồi rốt cuộc cũng bỏ chạy luôn. Trong cái khác biệt lại có chỗ giống nhau, thật là kì sự kì văn vậy.
- Tào Nhân giả thua để lừa Chu Du, Chu Du giả té ngựa hộc máu để lừa tào Nhân, Trước giả sau thật, Chu Du sau này cũng uất khí té ngựa hộc máu thật.
- Chu Du lăn mình vào chỗ chém giết, vất vả cực nhọc, Khổng Minh ngồi không mà đoạt Nam Quận, như thế Chu Du làm sao không hộc máu? Tuy nhiên, Khổng Minh có chỗ biện bạch. Khổng Minh cướp Nam Quận trong tay Tào Tháo chứ không phải trong tay Đông Ngô. Khổng Minh cướp đất của Tào bỏ lại trong lúc ấy Đông Ngô cũng đang muốn cướp, thế thì ai cướp trước được là hơn Chu Du không nên oán trách Khổng Minh như vậy. Vả lại nếu Chu Du chín chắn hơn, trong lúc gạt được Tào Nhân ra ngoài thành để mai phục, sao không sai một đạo binh phục sẵn để chiếm thành, đã sở hở như vậy thì cũng không nên trách Khổng Minh.
- Trong lúc Chu Du lăn mình đánh với quân Tào chính là lúc Khổng Minh điều binh khiển tướng lấy các thành Nam Quận, Kinh Châu và Tương Dương, thế mà tác giả chỉ tả những trận đánh của Ngô, Tào, không nói đến mưu tính của Lưu, thật là lối tả bằng hư bút vậy.