- Chu Du sai Khổng Minh đi đốt lương Tào Tháo nhưng đã biết không làm được. Thế thì Chu Du cũng là bậc trí. Khổng Minh hứa chế tạo tên cho Chu Du, Chu Du biết không làm được, mà Khổng Minh làm được, thế thì Chu Du đã thua trí Khổng Minh.
Ôi, cái hạn mười ngày làm xong mươi vạn tên cũng đã không làm được rồi,
thế mà cái hạn ba ngày lại làm cho nguy hiểm hơn. Thế mà Khổng Minh lại bỏ
qua mất hai ngày không hành động gì, thì đến ngày thứ ba độc giả đã chắc
Khổng Minh một trăm phần trăm nguy khốn, như đưa người đến chỗ thuỷ tận,
tuyệt đường bí lối... Nào ngờ Khổng Minh trong khoảng khắc lại thành công
một cách thích thú. Thật là diệu văn...
- Cái mưu " mượn tên" được ba cái lợi lớn. Một là Đông Ngô bỗng dưng có mười vạn mũi tên để dùng, hai là làm cho địch mất đi mười vạn mũi tên. Ta được, địch mất tức là đã lợi bằng hai lần, cũng như ta được đến hai mươi vạn rồi. Ba là ta không tốn công làm tên mà được thì lại lợi về cái công nữa. Như thế có thể nói: "được mười vạn mũi tên tức là lợi đến ba mươi vạn mũi tên vậy".
Chỉ một kế mọn của Khổng Minh mà Đông Ngô lợi như thế thì quả Khổng Minh
không hổ tiếng : "quân sư" vậy.
- Khổng Minh qua Giang Đông chỉ hai bàn tay không, cái gì cũng mượn.
Trước mượn binh Đông Ngô đánh Tào, rồi lại mượn tên của Tào để giúp Đông
Ngô. Lại mượn thuyền Lỗ túc đi lấy tên, mượn đêm sương mù để lừa giặc.
Cài gì cũng chỉ mượn của người, của trời mà thành công.
- Chu Du dùng lá thư giả gạt Tào Tháo, Tào Tháo lại đem Sái Trung, Sái Hoà để lừa Chu Du. Chu Du lại mượn Sái Trung, Sái hoà để gạt Tào Tháo. Đó là một cuộc đấu trí tiếp diến liên tục. Nhưng Sái Mạo, Trương Doãn chưa có bằng chứng gì hàng giặc mà tháo vội giết đi, còn Sài Trung, Sái Hoà có cớ xác đáng để đầu hàng mà Chu Du không làm, Thế thì Chu Du đã hơn Tào Tháo về trí lược.
- Khổng Minh và Chu Du cùng viết trong bàn tay, luận vể kế sách. Hai người đều dùng một kế hoả công, như vậy trí của Chu Du không thua Khổng Minh lắm.
Sau Hoàng Cái cũng lại cảm thông được kế sách ấy thì Hoàng Cái cũng tài
tình.
Cái biết ở Đông Ngô chẳng qua là do kinh nghiệm thuỷ chiến tạo nên, còn
Khổng Minh thì do tài trí riêng mà hiểu. Nếu Tào Tháo mà biết rõ được điều
này thì trận Xích Bích đã đổi chiều mất.
Tào Tháo vụng về để mất Sái Mạo và Trương Doãn, lại dùng hai tướng thiếu
kinh nghiệm thay vào thật là thất sách, báo trước cái thua của Tháo rồi.
Đã vậy việc Tháo sai Sái Trung, Sái Hoà sang trá hàng, Chu Du lại biết
được, tương kế tựu kế thì Tháo hỏng mất rồi.
- Nếu Chu Du dùng hai Tên Sái Trung, Sái Hoà làm phản gián mà không nhờ kế "khổ nhục" của Hoàng Cái thì làm sao thành đại sự. ở đây, tác giả tả cái trí của Chu Du, cũng lại tả cái trung liệt của Hoàng Cái nữa. Nếu không có những cơ hội như vậy thì Chu Du khó tạo thành.
Cái kế phản gián của Chu Du đối với Tưởng Cán diễn ra trong đêm tối, thế
mà không che mắt nổi Tào Tháo thì cái kế khổ nhục của Hoàng Cái làm sao
che giấu được Tháo. Tuy nhiên Chu Du trí rất cao, Sái Trung, Sái Hoà là cặp
mắt của Tháo đưa sang, muốn che mắt của Tháo trước nhất phải che mắt Sái
Trung, Sái Hoà đã che mắt Sái Trung, Sái Hoà mới có hi vọng lừa nổi Tháo.
Riêng Khổng Minh thì không thể nào che giầu được. Trí của Khổng Minh có
thể nói còn cao hơn Du và Tháo mấy bậc.
- Nhắm lại kế khổ nhục của Hoàng Cái mà thành được thật là có trời giúp.
Bởi vì, kế khổ nhục của Hoàng Cái có ba điều bất lợi.
Thứ nhất, nếu Hoàng Cái bị đánh mà chết đi, có phải thân trung liệt kia đã
không giúp ích gì được mà mất một viên đại tướng không?
Thứ hai, nếu các tướng không hiểu đó là kế, sinh ra oán hận Chu Du, nổi
lên phản loạn thì có phải nguy cho Đông Ngô không? Đã không thành kế mà
lại làm lợi cho địch.
Nếu Tào Tháo đã một lần bị lừa, cố tình dò xét, Không chấp nhận Hoàng Cái
bị tan nát vô ích mà còn làm trò cười cho Tào Tháo nữa không?
Có ba diểm đáng lo, nhưng Chu Du lại vượt qua được ba điểm ấy mà không
xảy ra điều gì, phải chăng trời giúp Đông Ngô?