Cần biết khi nuôi con bằng sữa mẹ

Sữa non, thức ăn lý tưởng cho bé

Khi mang thai, vú của thai phụ lớn hơn do sự tăng sinh của các tế bào tạo sữa. Khi thời kỳ mang thai tiến triển, quầng vú sẽ lớn hơn và sậm hơn. Một số phụ nữ ngại rằng nếu cho con bú thì vú sẽ xệ xuống. Thật ra, vú xệ là do số lần mang thai, sự di truyền và tuổi tác chứ không phải do nuôi con bú.

Một số bà mẹ thắc mắc, nếu vú nhỏ thì có cho con bú được không. Câu trả lời của các chuyên gia nhi khoa là “được”. Kích thước vú lớn hay nhỏ là do chứa nhiều hay ít mô mỡ chứ không phải do nhiều mô tạo sữa. Đa số các bà mẹ có đủ sữa cho con, bất kể vú lớn hay nhỏ. Yêu cầu duy nhất là người mẹ phải ăn thức ăn bổ dưỡng, cân đối. Một số bà mẹ cho biết đứa con bị rối loạn tiêu hóa khi mẹ ăn một số thức ăn nào đó. Trong trường hợp này, chỉ cần ngưng dùng các loại thức ăn trên, tuy nhiên, phải cân nhắc vấn đề này cho từng trường hợp khi quyết định kiêng ăn một loại thực phẩm nào đó. Nhiều bà mẹ cũng thắc mắc là mình có thể giảm cân trong thời gian cho con bú không? Theo các bác sĩ, việc nuôi con bú thường giúp các bà mẹ trở về trọng lượng trước khi mang thai nhanh hơn. Các kích thích tố tham gia vào việc nuôi con bú làm cho tử cung co lại như tình trạng trước lúc mang thai.

Sữa non là sữa đầu tiên được tạo ra từ vú. Vú bắt đầu tạo sữa non - một chất đặc, dính, vàng hay trắng - vào tuần thứ 16 của thời kỳ mang thai. Vì chỉ có ít sữa non nên những người mới làm mẹ lần đầu nghĩ rằng mình “không có sữa”. Sữa non tuy ít nhưng rất bổ, đó là thức ăn lý tưởng cho bé. Sau khi sanh nửa giờ bà mẹ đã có thể cho con bú. Hãy cho bé bú càng nhiều càng tốt, ít nhất là 8 lần trong 24 giờ. Không nên giới hạn thời gian cho bú ở mỗi bên vì thời gian bú theo nhu cầu ở mỗi bé rất khác nhau. Nếu chỉ cho bú một vài phút, có thể bé bú chưa đủ. Thường bé sẽ tự nhả vú ra khi đã bú no.

Tư thế và cách cho con bú

Điều chỉnh cách bé ngậm vú:

- Cách ngậm vú có lẽ là điều quan trọng nhất mà bé và bạn cần phải học. Ngậm vú đúng cách là miệng bé phải đè lên các túi sữa ở đằng sau đầu núm vú khoảng 2,5 đến 3,5 cm. Cả bé và bạn phải ở trong tư thế thoải mái. Bạn nâng vú lên với các ngón tay đặt phía dưới vú và cách xa quầng vú (hình 1). Đôi khi còn được gọi là kiểu cầm chữ C.

- Dùng núm vú xoa nhẹ môi dưới của bé nhiều lần. Ngưng lại xem bé có há miệng ra không. Lặp lại cho đến khi bé há miệng thật lớn (hình 2).

- Kéo bé nhanh vào để mũi, má và cằm của bé đều chạm vào vú (hình 3).

Tư thế cho con bú:

BS Nguyễn Thị Ngọc Hương [Trưởng phòng khám Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM]

Bé khi sanh nặng 2.900g, 1 tháng sau nặng 3.600g, bé phải uống thêm sữa Dielac vì “mẹ không có sữa” mặc dù đã sử dụng viên lợi sữa, giò heo hầm đu đủ... Mẹ phải uống thuốc gì để có nhiều sữa cho bé bú? (Phan T.H., P8 Q4)

<#a>

Để có nhiều sữa mẹ, chị nên thực hiện những điều sau:

• Cho bé bú mẹ đúng tư thế, quan trọng nhất là miệng bé phải mở to ngậm gần hết quầng vú của mẹ.
• Mỗi lần cho bé bú hết hẳn một bên vú rồi mới sang vú bên kia.
• Bé bú càng nhiều lần, lượng sữa được tạo ra càng nhiều.
• Mẹ phải trong tình trạng vui vẻ, thoải mái, nhất là khi cho bé bú, sữa mới có nhiều.
• Về ăn uống, ngoài 3 bữa chính, mẹ nên ăn thêm 2 đến 3 bữa phụ, thức ăn cho bữa phụ có thể là: sữa, chè, khoai, cháo, mì, phở...

Tất cả những điều trên sẽ giúp sữa mẹ được tạo ra ngày càng nhiều, chứ không phải có thuốc đặc hiệu kích thích tạo sữa.

Để biết mẹ có đủ sữa cho bé hay không, chị có thể đem cân bé mỗi tuần, nếu bé tăng trên 125g mỗi tuần thì xem như mẹ đủ sữa.

Nếu cần được hướng dẫn cụ thể hơn, chị có thể đến trạm y tế phường, phòng sức khỏe trẻ em của Trung tâm y tế quận 4 hoặc

Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM (178 Lê Văn Sỹ, Q.Phú Nhuận) để tham khảo ý kiến của các thầy thuốc hoặc tài liệu hướng dẫn cho con bú mẹ.

Bé khi sanh nặng 3,4kg. Hiện bé 24 tháng, cân nặng 11kg, cao 87cm. Bé có bị suy dinh dưỡng không? Bé có cao quá so với tuổi không? Nếu muốn tăng cân thêm nữa bé phải uống sữa nào cho thích hợp? Gần đây, bé tiêu chảy nhưng không sốt, kèm ói sau ăn vào. Đã được cho uống Smecta, bé bớt tiêu chảy nhưng vẫn còn ói. Vậy là bé bị bệnh gì và có ảnh hưởng sức khỏe của bé không? (Nguyễn H.T., Cần Thơ)

<#a>

Bé 24 tháng, cân nặng 11kg, cao 87cm là không suy dinh dưỡng, cũng không cao quá so với tuổi. Ở tuổi này, sự tăng cân của bé phụ thuộc nhiều vào các bữa ăn chính (cơm hoặc cháo) đầy đủ lượng và chất, đặc biệt cần chú ý cho bé ăn có dầu, mỡ (10g dầu hoặc mỡ cho mỗi bữa ăn). Sữa mỗi ngày cần uống khoảng 500ml, chủ yếu để cung cấp canxi để bé tăng trưởng chiều cao. Loại sữa nào cũng được nhưng không tính sữa đặc có đường và sữa đậu nành.

Bé khi bị tiêu chảy thường kèm theo ói. Bớt tiêu chảy rồi vẫn còn ói có thể là do hệ tiêu hóa còn chưa phục hồi hoàn toàn. Để khắc phục tình trạng này, có thể cho bé ăn thêm sữa chua (yaourt) mỗi ngày. Nhưng không nên cho bé ăn sữa chua ướp lạnh vì dễ gây viêm họng. Sau 1 tuần mà bé chưa hết ói, chị nên đưa bé đi khám bệnh. Smecta chỉ làm đặc phân chứ không thực sự chữa được tiêu chảy và không nên cho bé uống mà không có chỉ định của bác sĩ.