Không ai có thể làm tốt hơn người mẹ trong việc cung cấp cho con gái những hiểu biết về sự phát triển thể chất, sinh lý sinh sản và cả những vấn đề về văn hóa ứng xử, giao tiếp vì mối quan hệ Mẹ - Con gái là mối quan hệ đặc biệt: con gái thường gần gũi với mẹ để chia xẻ, tâm tình. Chính nhờ mối quan hệ đó mà người mẹ có thể dạy bảo con gái từ rất sớm những điều nhỏ nhất của phép vệ sinh phụ nữ cho đến khi con gái đến tuổi đi lấy chồng.
Ngay từ khi còn là một cô bé, con gái đã nhận được từ mẹ những hướng dẫn cần thiết việc giữ vệ sinh cơ quan sinh dục và cũng chính là người mẹ chuẩn bị cho con gái những hiểu biết để đón nhận kỳ hành kinh đầu tiên mà không bối rối. Tuy nhiên, để giúp đỡ có hiệu quả con gái trong quá trình phát triển thể chất và tâm lý, chính người mẹ cũng cần có hiểu biết.
Nhiều tháng trước khi có kinh lần đầu, trên cơ thể các em gái đã có những biến đổi rõ rệt: Vú bắt đầu nhú lên có màu sắc như chũm cau và phát triển to dần. Vú là tập hợp của nhiều tuyến có khả năng bài tiết ra sữa sau khi sinh con. Kích thước của vú thường là mối quan tâm của các em gái. Vú có thể to nhỏ, trung bình hay không phát triển lắm là chuyện bình thường. Phụ nữ mỗi người một vẻ thì vú cũng vậy. Một vú có thể bắt đầu to lên trước hoặc phát triển nhanh hơn vú kia cũng không có gì lo lắng. Khoảng 40% phụ nữ có kích thước vú không đều; nhiều em gái phải đến tuổi 20 thì vú mới bằng nhau.
Cơ quan sinh dục ngoài và trong cũng có những thay đổi. Lớp mỡ dưới da tăng lên ở toàn bộ khu vực cơ quan sinh dục và nhất là vùng hông. Tử cung và hai buồng trứng đạt kích thước bình thường vào tuổi dậy thì, đồng thời buồng trứng bắt đầu hoạt động: rụng trứng lần đầu và sau đó tiếp tục tái diễn sau mỗi chu kỳ 28 ngày. Cùng với hiện tượng rụng trứng là những thay đổi có chu kỳ ở lớp bề mặt tử cung và hiện tượng hành kinh - hiện tượng đặc trưng của giới nữ. Khi đó, hầu như toàn bộ cuộc sống của người phụ nữ - thể chất và tinh thần - chịu ảnh hưởng của chu kỳ kinh nguyệt (có vai trò đặc biệt đối với toàn bộ cơ thể người phụ nữ). Lông cũng bắt đầu mọc ở mô vệ nữ và hố nách. Thân thể con gái trở nên tròn trĩnh hơn tạo nên hình dáng đặc thù của giới nữ do lớp mỡ dưới da phát triển hơn so với con trai.
Người mẹ không nên ngần ngại cung cấp cho con gái những hiểu biết về vệ sinh đường sinh sản và cách đề phòng các bệnh nhiễm khuẩn hay nấm. Cần giúp các em gái nhận biết được sự xuất tiết bình thường ở âm đạo (màu sắc, độ dính và số lượng thay đổi theo chu kỳ kinh, những thay đổi có tính chất bệnh lý. Khi bình thường, chất xuất tiết có độ dính, có thể kéo dài được hoặc đặc và nhờn, trong hoặc hơi trắng, khi bị nhiễm khuẩn, chất xuất tiết có thể thay đổi về mùi (hôi) - về màu sắc và độ dính (dính máu, màu vàng hay xanh) - ngứa hay có cảm giác nóng rát. Nhiễm khuẩn âm đạo do vi khuẩn, do nấm và do trùng doi là những bệnh thườn gặp và có thể lây truyền theo đường tình dục, mặc dầu những triệu chứng có thể rất giống nhau những cũng có một vài khác biệt. Nhiều bệnh của lứa tuổi đến lúc này mới bộc lộ ra, với nữ thường gặp bệnh xanh lướt (chlorosis) và thiếu máu - hầu như là 2 bệnh đặc thù của thời dậy thì (12 đến 20 tuổi), sau tuổi này thời kỳ dậy thì mới hoàn toàn chấm dứt.
Những nét nổi bật trong tính cách của con gái tuổi dậy thì là thích được chiều chuộng, được bảo vệ, được mọi người yêu quý và chú ý hơn là được thỏa mãn một thể chất dường như vẫn còn ngủ yên, hay giấu giếm tâm trạng thực, thích được khen, dễ buồn, dễ xấu hổ, nhạy cảm, mơ mộng... những tình cảm này mang dấu ấn thuần khiết, rất ít màu sắc tình dục... Ngày nay mẫu hình một người con gái đã có nhiều điểm thay đổi nhưng những gì tốt đẹp của nữ tính truyền thống vẫn cần được chắt lọc và bảo vệ mà người mẹ là người có ảnh hưởng mạnh nhất đến con gái trong sự hình thành nhân cách, giới tính của mình.