Nước ta có nhiều giống tôm ở hồ, ao, sông, biển... nơi nào cũng sẵn. Không kể những giống tôm "cao cấp" như tôm he, tôm hùm... có giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao, tất cả các giống tôm, tép đều là những thức ăn tốt, cung cấp một lượng protein đáng kể trong bữa ăn hàng ngày.
Giá trị dinh dưỡng của tôm, tép khá cao. Trong các loài tôm, tép, có hai loài được nhân dân ta dùng phổ biến nhất, đâu đâu cũng có là tôm đồng và tép gạo. Từ tôm và tép bà con ta chế biến nhiều món ăn đơn giản và phổ biến nhất là món tôm, tép rang, canh tôm, bánh tôm, mắm tôm, mắm tép, ruốc tôm, v.v...
Về thành phần hóa học, theo các tài liệu nghiên cứu của Viện vệ sinh dịch tễ trung ương và Viện nghiên cứu kỹ thuật ăn mặc Cục quân y thì trong 100g tôm đồng tươi có 76,9g nước, 18,4g protid, 1,8g lipid,1120mg canxi, 150mg photpho. Trong 100g tép gạo có 84,5g nước, 11,7g protid, 1,2g lipid, 910mg canxi, 218mg photpho. Như vậy tôm, tép đều là những thức ăn giàu protid, so với thịt bò loại 1 và thịt lợn nạc đâu có thua kém (trong 100g thịt bò loại 1 có 17,6g protid, 100g thịt lợn nạc có 18,6g protid). Protid của tôm là loại protid quí, có đầy đủ các axit amin cần thiết cho cơ thể. Thí dụ trong 100g protid của tôm đồng có 8,5g lysin, 3,4g methionin, 1g tryptophan, 4,5g phenylalanin, 4,1g threonin, 5,1g valin, 8,5g leucin, 5,3g isoleucin, 9,4g arginin, 2,2g histidin, nghĩa là đủ mặt những axit amin cần thiết của cơ thể. Rõ ràng giá trị dinh dưỡng của tôm rất cao, kể cả tôm tươi, tôm khô và những sản phảm chế biến từ tôm (trong 100g tôm khô có tới 75,6g protid, 3,8g lipid. Trong 100g tép khô có 39,3g protid, 3g lipid, 2000mg canxi, 605mg photpho, 5,5mg sắt... Trong 100g ruốc tôm có 65,5g protid, 3,1g lipid, 3,7g glucid...).
Giá trị dinh dưỡng của tôm cao như vậy, nhưng phải là những thực phẩm tươi ngon, không bị nhiễm khuẩn, hoặc những sản phẩm chế biến từ tôm tép còn tươi, đun nấu và bảo quản hợp vệ sinh. Khi chúng đã chết, ôi, ươn, bị nhiễm khuẩn, ăn vào chẳng những không còn tác dụng bổ dưỡng mà còn có thể gây ngộ độc thức ăn hoặc mắc các bệnh lây theo đường tiêu hóa rất nguy hiểm.
Theo kinh nghiệm của các bà nội trợ và lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng, nhận biết tôm tươi hay ươn không khó, nhất là những mớ tôm tép tươi, nhiều con còn nhảy, ai nhìn cũng có thể biết ngay. Những con chết bắt đầu mềm nhũn ra, đầu tôm dễ tách khỏi mình, màu trở thành sẫm, có nhiều nhớt. Tôm tươi nấu chín có vỏ đỏ, thịt chắc, mùi vị thơm ngon. Tôm đã ươn thịt nhũn. Đối với tôm khô, cũng có thể quan sát hình dáng, màu sắc, mùi vị bên ngoài để xác định tốt hay xấu. Tôm khô tốt thường có màu hồng nhạt đến hồng, sáng, không trắng nhợt cũng không thâm đen. Nếu là tôm khô cả vỏ phải nguyên con, không dập nát. Nếu là tôm nõn khô không có đầu thì phải nguyên mình, không vụn nát, không có sâu mọt, mốc meo, mùi vị thơm ngon tự nhiên của tôm khô, không có mùi khác lạ.
Ngoài ra cũng cần nói thêm, có một số ít người, nhất là trẻ em có thể trạng dị ứng với tôm (không riêng đối với tôm, nhiều thức ăn khác như trứng, cá, sữa bò, sôcôla... cũng dễ gây dị ứng). Triệu chứng thường gặp nhất của dị ứng thức ăn là nổi mày đay: trên da bệnh nhân xuất hiện những vùng đỏ, nổi cục, rất ngứa. Những mảng mày đay thường thấy ở mình, chân tay, có khi ở mặt, cổ, chỉ sau mấy giờ sẽ lặn, nhưng cũng có trường hợp kéo dài hàng tuần. Khi nổi mày đay cũng có trẻ bị sốt nhẹ.
Cách xử lý là phải ngừng ngay loại thức ăn gây dị ứng và sau đấy tránh ăn chúng. Có thể dùng một số thuốc chống dị ứng thông thường, như thuốc kháng histamin (AH3, xirô phenergan, v.v...). Thuốc men, liều lượng cụ thể do bác sĩ sau khi thăm khám chỉ định.