hn4u @ Last updated 21/11/04 22:42
Go to my homepage at http://4u.jcisio.com
Full version available at http://4u.jcisio.com/r/article1011.htm

Hải Nam

Số pi là gì?

PI (P)là mẫu tự thứ 16 trong bảng chữ cái Hi Lạp, nhưng chữ pi viết thường (p) lại là một hằng số quan trọng trong toán học. Đó là một số siêu việt, xấp xỉ bằng 3,14159, biểu diễn cho tỉ số giữa chu vi và đường kính của một đường tròn.

Một giá trị xấp xỉ của số p là 22/7. Khá nhiều giá trị xấp xỉ khác của p được dùng đến trong kinh thánh và suốt thời gian dài sau đó. Trong kinh thánh, giá trị này bằng 3. Sau đó, nhà toán học Hi Lạp Acsimét (Archimedes) xác nhận lại một cách chính xác là giá trị p nằm trong khoảng 3 10/70 và 3 11/70. Với sự trợ giúp của máy tính, người ta đã tính được số p với hơn 200 tỉ chữ số thập phân vào cuối năm 1999 (trong 40 giờ, với bộ nhớ trên 800GB). Tuy nhiên, các kết quả tính toán này không có ứng dụng trong thực tế, vì chỉ với 30 chữ số chính xác của p đã đủ cho người ta làm bất cứ công việc tính toán nào.

Tỉ số này là một số vô tỉ, nên số chữ số thập phân sẽ cứ kéo dài mãi. Kí hiệu p được sử dụng lần đầu vào năm 1706 bởi nhà toán học Anh William Jones, nhưng nó chỉ trở nên phổ biến sau khi nhà toán học Thụy Sĩ Ơ-le (Leonhard Euler) chấp nhận sử dụng năm 1737. Vào năm 1882, nhà toán học Đức Ferdinand Lindemann chứng minh được rằng p là một số siêu việt, nghĩa là nó không là nghiệm của bất cứ đa thức với hệ số hữu tỉ nào. Từ đó, ông chỉ ra rằng không thể giải bài toán viên phương và cầu phương (nghĩa là, dựng hình vuông có diện tích bằng hình tròn cho trước, hay dựng hình lập phương có thể tích bằng hình cầu cho trước, và ngược lại, bằng thước và compa).


hainam4u @ Last updated 21/11/04 22:42
Go to my homepage at http://4u.jcisio.com