Chuyện cưới thời thị trường

Trong khi các nghi thức lễ gia tiên, đưa rước dâu ngày càng mất dần truyền thống, giá trị ngày cưới thời nay đặt cược vào số lượng người tham dự đông hay ít, địa chỉ tiệc cưới ở nhà hàng hay hội trường... Quy mô ngày cưới hiện hình rõ nét khi đôi bạn tình bắt tay lên danh sách khách mời...

Trước ngày vào cuộc

Trước ngày rước dâu, sổ tay của L.Nh có cả chục địa chỉ dịch vụ tiệc cưới, nhà hàng kèm theo giá cả và các hình thức ưu đãi khuyến mãi... tha hồ cho L. Nh tham khảo. Sau ngày cưới, L.Nh như mới vượt qua một cơn bạo bệnh, kể lại: "Gia đình bảo phải thực hiện theo đúng giờ, ngày lễ tân hôn thực hiện vào đầu tháng 8 ta, lễ hỏi và cưới làm chung nên phát sinh trăm thứ việc. Đời người chỉ có một lần tốn mấy, khó mấy cũng ráng cho cô ấy vui".

Chuyện của K.E có nhiều tình tiết "vui vẻ" hơn khi muốn tổ chức lễ hôn phối ngoạn mục và nổi tiếng. Rước dâu thuê xe Mercedes/ Honda Accord..., đặt trước 2 triệu tiền tiệc tại Đệ Nhất khách sạn, tiền lễ hỏi 2 cây. Tốn 4 triệu thuê ban nhạc sống, chi 5 triệu tiền Coca Cola. "Nhiều tiền lắm, tôi cầm 80 triệu dùng cho 90 phút hào hứng!" Nhớ J.Minh mượn khách sạn New World biến cạm bẫy như một tấm bùa mê hoặc, đánh lừa DH. Những năm gần đây tiệc cưới "cao cấp" xem ra như đã trở thành trào lưu lan rộng... Thăm dò giá cả một bàn tiệc chúng tôi ghi nhận: Cần 190 - 300USD/bàn ở New World. Phải đặt trước từ 120 - 250USD/bàn ở Majestic, nhà hàng Macxim 150USD cho bàn loại sang... những con số báo trước sự hệ lụy cho các cặp tân hôn.

Ngày cưới của KQ (Q.3) lại đụng "hàng ngoại", chú rể từ U'c mới trở về nước. Cho dù mẹ KQ đang thập tử nhất sinh, đám cưới chạy tang vẫn được tiến hành, KQ tậu 3 cặp áo dài 6 triệu đồng để theo đúng nghi lễ truyền thống. Sự kiện này có đi ngược với hơn 200 dịch vụ cho thuê đồ cưới tại TP Hồ Chí Minh. Những đầm, váy dạ hội, soireé... đang thống soái mặt bằng thời trang của các cô dâu thời nay. Tìm lại dấu chứng cội nguồn, nhiều người hụt hẫng trước ý kiến một đại biểu ủy Ban Mặt Trận Tố Quốc quận Bình Thạnh, cho rằng: "Chúng tôi dự hàng trăm lễ cưới hỏi nhưng rất ít thấy chiếc áo dài khăn đóng. Các cô gái chỉ mặc áo đầm, áo thùng,... đã đến lúc cần lên án các nhà tạo mẫu đưa lên sân khấu nhiều trang phục rất Tây, rất lạ và cũng rất kỳ... tạo nên tâm lý đua đòi cho giới trẻ".

Đến ngày vui

Nhập cuộc vào đời sống hôn nhân, Nh phải cùng với cô dâu X đến Bảo Tàng chụp hình, vào Đầm Sen, Suối Tiên quay video... Thật không thể lường hết chi phí cho "trận đấu" hôn nhân. "Nào là in thiệp mời chữ nổi, hai màu, tiền cọc cho xe hoa, tiệc cưới, nãi quả..., việc đầu tư cho hạnh phúc cuộc đời mà cứ đong đếm tính toán còn gì ý nghĩa", phải chăng đó là quan niệm đặc trưng của "ngày vui" thời đổi mới? Theo số liệu thống kê, ở TP. Hồ Chí Minh có 67.588 người (năm 1997) và năm 1998 có 69.082 người bước vào đời sống hôn nhân. Trong số đó có bao nhiêu người thoát khỏi áp lực cạnh tranh và không chạy đua cho tiệc cưới để người ta sao mình cũng phải vậy"?

Mùa cưới chưa mở màn nhưng đến khu du lịch Đầm Sen, Hồ Kỳ Hòa..., chúng tôi đã thấy hàng chục cặp diễn trước ngày cưới để quay phim, chụp ảnh. Năm nay lại thêm "mốt" vào Bảo Tàng Cách Mạng chụp hình lứa đôi. Chụp ảnh 100 ngàn, quay phim 200 ngàn đồng, vậy mà vẫn cứ tấp nập những đôi tân hôn. Theo dõi các tay làm dịch vụ cưới, từ việc hẹn hò, hôn nhau đến trao nhẫn, động phòng... tất cả đều được "trù bị" để lên phim. Đến ngày hôn lễ thực sự diễn ra, có cặp đã "vui vẻ" có ngay một bức ảnh cô dâu - chú rể làm sẵn, trưng bày trong tiệc cưới như để khẳng định "chúng tôi cưới nhau vì tình...". Xem ra đó là sắc thái "văn hoa mới" mang tính cách tân hiện đại khác xa những tập tục truyền thống? Trong lễ cưới có không ít những chuyên gia đạo diễn thay cho vị trí chủ hôn của hai họ. Chuyện của hai người khi vươn tới tầm mức xã hội hóa, nhiều đôi bạn trẻ như lao vào cuộc diễu hành "ngày vui" trở thành trò khôi hài dưới các bàn tay dàn dựng không chuyên. Chuyện hai họ phát biểu ba, bốn lần, cô dâu chú rể làm lễ gia tiên năm lần bảy lượt... phải diễn cho thật "nhập vai", ăn khớp với ý đồ cưới hỏi "thời video". Diễn biến của ngày vui thường ném vào tay các anh phó nhòm, qua phim thiếu hiểu biết. Sau khi tiệc tàn, anh Khôi (quận l0) mới ngồi xem lại băng hình và phát hiện chữ song hỷ trên tường dán ngược. Thế là phải làm lại băng hình để tẩy xóa sai sót cho dấu ấn kỷ niệm được tròn trịa.

Văn hoá bì thư

Việc thực hiện thông điệp hôn nhân thời nay cũng có lắm cung bậc và biểu hiện nhiều kiểu cách mới lạ. Bé B.B mới vào lớp 10 đã được nhận thiệp hồng, em cho biết: "Chị của nhỏ bạn lấy chồng đặt ở Omni, nó mời nhưng em không dám đi chỉ gởi quà tặng..." Có nhiều con đường dẫn dắt người thời nay đến với tiệc cưới .Và cách đáp trả đại trà là khách có mặt đúng địa chỉ kèm một phong thư tiền mừng, thói quen này xem ra như một "thái độ văn hóa" phổ thông. Trong cưới xin ngày nay đã hình thành một thứ "văn hóa bì thư" dưới nhiều hình thức... lâu dần sẽ trở thành "truyền thống". Tại sao không? Sau tiệc, tàn cuộc một cô dâu nói: "Khách về, hai vợ chồng kiểm soát bì thư, tôi hồi hộp đếm tiền sợ không đủ giao ngay cho khách sạn thì nguy".

Chúng tôi đến dự tiệc cưới của H.G chỉ với tư cách là người "ăn theo" tại khách sạn Hoàng Đế (Q.3). Phòng tiệc đem lại cảm nhận như nơi gặp nhiều người trong môi trường "lâu dần rồi quen". Bước vào cửa, mọi người phải ký tên lưu niệm và trao phong thư tiền mừng hôn lễ theo "tập quán mới". Chúng tôi ghi nhận nhiều ý kiến quanh bàn tiệc. Một cô bạn thân của G nói: "Tôi chẳng biết cô dâu từ đâu ra, làm nghề gì, bao nhiêu tuổi mà sao trang điểm trông lớn hơn cả anh ấy". Một bạn trai của G bào chữa: "Nó thực hiện hôn nhân thời vi tính, đảm bảo nhanh, qui mô, vừa bí mật vừa bất ngờ...". Ra về chúng tôi được biết thêm nhà gái cũng mở tiệc riêng ở nhà hàng Thiên Hồng (Q.5), kết thúc hôn lễ lại thêm một tiệc khác. Việc cưới phải theo qui trình như thế mới hiện đại. Trong số đồng nghiệp tôi, có người "xanh" mặt vì có tháng nhận cả tá thiệp hồng, trong đó rất ít là của bạn thâm giao. Đây là hiện tượng phổ biến đã quá quen trong đời sổng xã hội hiện đại. Cho dù hình thức cưới hỏi "mới" chỉ nhằm thu hút ý đồ phô trương và xói mòn màu sắc hôn lễ truyền thống... và hình thành những định chế xã hội mới mẻ. Những cặp uyên ương vì say men hạnh phúc, người dự phần say men gặp gỡ và bia rượu nên cả cộng đồng cứ thế bước xa dần các phương cách thể hiện văn hóa nguồn cội. Được biết có một thực trạng: "Việc cưới và lễ hội diễn ra ở thành phố có nhiều biểu hiện không lành mạnh... trái ngược với truyền thống dân tộc và đạo đức xã hội chủ nghĩa, gây ảnh hưởng xấu đến đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân... (Chỉ thị 18CT/TU Thành ủy TP.HCM)

Cưới là việc hệ trọng cho cả đời người mang đậm dấu ấn ý nghĩa thiêng liêng. Theo truyền thống, ngày lễ trầu cau không còn là chuyện của hai người mà được xem là sự kiện của cả dòng tộc, cộng đồng. Hạnh phúc hôn nhân nở hoa trên căn bản sống chung của đôi lứa không phải chỉ là "chuyện một ngày".