Người H'mông có rất nhiều phong tục, tập quán đẹp, có chiều sâu văn hoá. Trong đó, đặc sắc nhất có lẽ là những tục lệ về cưới xin. Những tục lệ như "bắt vợ", "ăn hỏi" và "buộc chỉ cổ tay cô dâu" là di sản lớn về tinh thần do cha ông ta từ xa xưa truyền lại. Người H'mông đã mang nó đi qua hàng trăm cánh rừng du canh du cư ngày xưa đến những bản làng trù phú định canh định cư ngày nay.
Tục lệ "bắt vợ" được tiến hành khi tình yêu giữa chàng trai và cô gái H'mông đã chín muồi. Họ hiểu nhau và yêu nhau qua những lần đi làm nương, săn bắn, họ hò hẹn và thề nguyền với nhau bằng tiếng khèn thổn thức những đêm trăng, những lần xuống chợ... Để "bắt vợ", chàng trai H'mông hẹn người yêu ở một nơi nào đó và được đồng ý. Chàng trai rủ hai hoặc ba người bạn của mình "bắt" cô gái trên nương, bên suối, hay sau khi tan phiên chợ. Cô gái đã biết trước nên thường tách khỏi bạn bè, ở nơi nào vắng vẻ để bị "bắt" được thuận tiện, vì lúc đó cô có kêu cứu thảm thiết thế nào đi chăng nữa, bạn bè cũng không thể "cứu" được. Đôi khi, thêm một lần thử thách bạn tình, cô gái H'mông lại yêu cầu người yêu "bắt" cô ngay tại đầu bản hoặc phiên chợ đông người nhất. Làm được điều này thì càng chứng tỏ chàng trai của cô là người dũng cảm và mạnh mẽ, càng chứng tỏ hạnh phúc của mìn trước mặt mọi người. Cũng có khi chàng trai phải đến "bắt vợ" ngay tại nhà của cô gái. Giữa đêm thanh vắng, cô đã để ngỏ cửa, chàng trai phải thật nhanh kéo cô ra khỏi nhà làm sao cho mọi người thức dậy vì tiếng kêu thét của cô vẫn không có cách nào giữ cô lại được, Nhiều chàng trai H'mông lại muốn mang hạnh phúc bất ngờ đến cho bạn tình. Họ tới "bắt" mà không báo trước, lại cải trang để cô gái không nhận ra được ngay từ đầu. Khi đó cô gái sẽ vô cùng hoảng sợ và tiếng kêu cứu của cô là tiếng kêu thét thực sự. Sau đó, nhờ linh cảm của tình yêu, cô gái nhận ra bạn tình. Tiếng kêu thét hoảng loạn trở thành âm thanh của hạnh phúc. Cũng có thể trước khi "bị bắt" cô gái chưa có tình yêu với người con trai đến bắt mình. Nhưng chàng trai đã thể hiện được những phẩm chất mạnh mẽ, quyết đoán của mình qua việc bắt cô và cô chấp thuận. Hành động này là một cách tỏ tình của chàng. Nếu không chấp thuận, cô phải chống cự thật sự, bị bắt về nhà chàng trai, cô phải tìm mọi cách để trốn ra.
Từ bao đời nay, tục "bắt vợ" của người H'mông vẫn còn tồn tại. Ngày nay, nó không còn mang một chút nào tính chất của sự cướp đoạt. Nó chỉ thể hiện bản lĩnh tình yêu mãnh liệt, dũng cảm của người con trai H'mông và nâng cao nhân cách của người con gái. Về một khía cạnh nào đó, nó còn khẳng định tự do hôn nhân và tuyên chiến với những hủ tục thách cưới, đòi hỏi nặng nề của phía nhà gái.
Sau ba ngày bị "bắt", cô gái không trốn khỏi nhà trai nghĩa là phần đầu quan trọng của hôn nhân đã hoàn tất. Nhà trai chọn ngày lành tháng tốt, tìm ông mối có nhiều bài hát gọi cửa thật hay đến nhà gái làm lễ "ăn hỏi". Cũng sau ba ngày này, cô gái được trở về nhà để chuẩn bị tư trang và váy áo cho đám cưới.