hn4u @ Last updated 21/11/04 22:42
Go to my homepage at http://4u.jcisio.com
Full version available at http://4u.jcisio.com/r/article1394.htm

Không rõ

Hoa quỳ thược dược

Hoa quỳ thược dược, thuộc giống Cosmos, họ cúc Asteraceae hay Compositate, nguồn gốc châu Mỹ nhiệt đới, nhưng phần lớn ở xứ Mexico. Gọi là hoa quì thược dược vì dáng hoa nửa hoa quì, nửa thược dược. Mọc tốt dưới ánh nắng chan hòa và chịu đựng phần nào khô cằn, đất nghèo nàn. Cosmos rất dễ trồng, ít săn sóc mà cây vẫn mọc tốt. Cây nhiều hoa và nhiều loài có hoa mọc che hết lá. Cây cao từ 70 cm đến 2-3 m tùy loại. Hoa tàn, hột tự rụng và mọc lại mùa sau. Có loài cho củ, sinh sống nhiều năm. Có loài nhánh dài, cắt cành hoa cắm lọ, bình hoa rất thích hợp. Hoa Cosmos đặc biệt dụ dẫn bướm, nhất là hoa màu vàng. Đúng là dù hoa quên bướm, bướm vẫn vờn hoa. Đáng kể ra các giống sau đây:

Cosmos sô-cô-la, tên khoa học là Cosmos atrosanguineus, Hoa màu nhung đậm và thơm mùi sôcôla hay mùi vanilla, dáng hoa tương tự thược dược. Đây là một quì hoa thược dược đa niên, cho nhiều củ, sống nhiều năm. Cây càng già hoa càng nhiều. Cây cao 60-75 cm. Cần đất ráo nước, thoát thủy tốt. Cành hoa cắt lâu tàn, cọng dài 40-70 cm thon thả. Màu hoa đậm nổi bật thêm với màu lá ánh bạc như ánh của loài lá bạc Artemesia. Xứng đáng biểu hiện cho từ "rủa" ở câu thơ Xuân Diệu: trong vườn sắc đỏ rủa màu xanh.

Cosmos hoa vàng, tên khoa học là Cosmos sulphureus. Giống lẫn lộn Ladybird mix, Hoa thường màu vàng, nhưng cũng có giống màu đỏ, màu cam. Hoa to độ 5cm, cây rất lùn, chỉ cao 30cm, chịu đựng nóng nực rất giỏi. Giống mới tạo ra là giống Hoa xoắn vàng chanh - Lemon twist. Cây cao 65-70cm và mùa hoa nở kéo dài nhiều tháng.

Cosmos hoa lớn, tên khoa học là Cosmos bipinnatus. Đây là loài Cosmos có hoa to nhất, 7,5-12cm, và cũng trổ hoa sớm nhất, độ 8-10 tuần lễ sau khi gieo hột. Giống Cánh tuyết trắng viền hồng tím Candy Stripe, cao 1-1,5 cm.

Giống mới Mộng ban ngày - Day dream, cánh hoa màu hồng, nhạt dần từ trong ra ngoài cho màu trắng tinh khiết, mỹ lệ. Cây cao 1,2 - 1,5 cm.

Giống sớm - Early Wonder là giống cosmos cây cao mà trổ hoa sớm nhất. Hoa nở ra có nhiều màu trắng đỏ, hồng lợt, hồng đậm, to 10-13 cm. Cây cao 1,3 m, trổ nhánh đều đặn, có phần hẹp hơn giống trồng nhiều là Old Sensation trước đây.

Giống sò biển - Seashell Mix. Cánh hoa đặc biệt uốn thành hình vỏ sò, nở hoa đủ màu. Cây cao 1m.

Giống Sonata Mix, mọc thành lùm bụi dày đặc, cây cao 0,06m, rộng 30cm. Hoa to 7-8cm màu trắng, đỏ tím hay hồng.

Giống Gazebo hoa to 12 cm, che hết lá, cây cao hơn Sonata, nhưng thấp hơn Early wonder.

Hoa hồng, cúc vạn thọ, hoa quì thược dược, hoa bướm tím v.v... là những hoa không thể thiếu để trang điểm công viên, bồn hoa, vườn cảnh gia thất... theo vườn hoa hình học, ngay ngắn kiểu Pháp Lenôtre mà trước đây đã tô điểm cho công viên Huế dọc bờ sông Hương từ khách sạn Morin đến trường Khải Định hay vườn hoa hoang dã hơn kiểu Anh Quốc - English gardens, thay cho các vườn hoa cảnh Aá Đông kiểu Trung Hoa hay kiểu bonsai Nhật Bản, như theo trào lưu thưởng thức hoa cảnh hiện nay của dân chúng nước Phù Tang.

Ngoài ra còn có hoa hướng dương.

Hướng dương là loài hoa quý, ngoài việc giúp con người thỏa mãn nhu cầu giải trí, nó còn là một nguồn thực phẩm tinh khiết đối với con người. Hướng dương được xem như là "vua" của các loài hoa. Nó có giá trị thiết thực hơn hẳn hoa mẫu đơn, theo sự đánh giá của các loài thực vật học Trung Quốc thời xa xưa.

Hướng dương có một sức sống hết sức diệu kỳ. Nó có thể chịu được một nhiệt độ rất cao của vùng nhiệt đới, nhờ có bộ rễ cắm sâu xuống lòng đất từ 2 đến 2,50 mét. Rễ của hoa hướng dương nhờ vậy có đủ điều kiện để hút được nước đem lên nuôi thân cây và nuôi dưỡng của bông hoa to lớn của nó nữa. Trong những ngày nắng hạn ở những vùng đất khô cằn, hướng dương cao ngồng đến những hai mét. Và người ta cũng đã từng trồng được những vườn hoa hướng dương cao đến trên 7 mét.

Như tên gọi của mình, hướng dương luôn tìm về phía mặt trời mà... hướng dương. Hoa hướng dương được mang tên này còn vì đài hoa giống như mặt mặt trời bé con. Đài hoa như một đài ra đa, thường xuyên quay theo ánh Mặt trời từ lúc Mặt trời mọc đến khi lặn. Đêm về, hoa hướng dương trở lại vị trí ban đầu của mình, tức lá nó quay về hướng Đông, nhằm chuẩn bị cho việc sáng hôm sau tiếp tục "hướng dương" từ Đông sang Tây, theo nhịp sinh học. Điều thần kỳ ấy của hướng dương đã khiến các nhà thực vật học hết sức đau đầu vì chưa tìm ra nguyên nhân.

Hoa hướng dương có nguồn gốc từ Tây bán cầu. Nó được đưa sang các quốc gia châu Aá và đã chinh phục họ, y hệt như cuộc hành trình của củ khoai tây. Vương quốc của hoa hướng dương không đâu khác là Mehico và Pêru. Tại các quốc gia này, hoa hướng dương được gọi là hoa thiêng và tất nhiên nó rất được nhân dân kính trọng. Người ta thường thấy các tu sĩ trong các thánh đường của thổ dân Inka trang điểm nó trên ngực mình.Hoa hướng dương nở trong suốt 4 tuần lễ liền, đài hoa thơm nứt lại có vị ngọt. Vì thế hoa hướng dương là một loài hoa có sức hấp dẫn loài ong mật một cách đặc biệt. Không riêng gì ong mật, các loài chim, bướm, cánh cam cũng thường xuyên đeo bám đài hoa hướng dương, vì ở đó là nguồn thức ăn vô tận của chúng.

Hướng dương ngoài việc được trồng làm cây cảnh, ở các nước châu Âu người ta trồng hướng dương thành từng cánh đồng, nhằm mục đích lấy hạt làm kinh tế. Hạt hướng dương có hàm lượng mỡ rất cao, có đến khoảng 60%. Cứ một đài hoa hướng dương thì có khoảng 1.300 hạt. Và cứ có 30 đài hoa hướng dương cao sản, người ta có thể ép được một lít dầu. Và cứ hễ một héc ta đất canh tác hướng dương, người ta thu được ước chừng 75.000 đài hoa, và ép lấy được 2.500 lít dầu. Dầu hướng dương là loại dầu ăn tinh khiết, nguồn nguyên liệu phong phú để chế biến các loại dầu salade, magarine. Dầu hướng dương còn được chế biến thành sơn, bột màu và mỹ phẩm có giá trị. Hạt hướng dương còn được dùng làm chất phụ gia hết sức quý và ngon cho các loại bánh mì, bánh ngọt. Đặc biệt hạt hướng dương rang dòn sẽ là một thức ăn chơi khiến con người sảng khoái hơn trong lúc thư nhàn. Các quốc gia trong khối Liên Xô (cũ) rất ưa dùng loại hạt hướng dương rang. Và hiện nay, ở nước ta, người ta cũng đặc biệt ưa thích nó, dù có "chê" ăn nó nhiều "nóng" người.

Hướng dương còn có công dụng đặc biệt trong việc khử nước bị nhiễm phóng xạ. Các cuộc nghiên cứu được tiến hành ở Tchernobyl (Nga) sau vụ nổ nhà máy nguyên tử và ở Mỹ (trên một địa điểm ở Ohio, thuộc Bộ Năng lượng) cho thấy rễ cây hướng dương đã giúp thu hồi những yếu tố phóng xạ trong nước bị ô nhiễm. Người ta ước tính cứ có 55 kg hướng dương khô là có thể khử sérium (CS 137) và strontium (SR 90) trong một cái ao cách Tchernobyl 1km. Còn ở Ohio, Mỹ, với lượng hướng dương khô vừa nêu, nó có thể làm giảm 95% nồng độ uranium trong vòng 24 giờ. Tổng chi phí chỉ tốn có 4 đô la cho việc khử 4.000 lít nước, rẻ hơn 20 lần so với so với những kỹ thuật lọc và kết tủa cổ điển. Cây hướng dương sau đó được nghiền thành bột, xử lý như chất thải phóng xạ, hoặc được phủ một lớp thủy tinh để làm thành những cái chậu giấy xinh đẹp.

Là nguồn thức ăn và gia vị tinh khiết, lại có giá trị khử nhiễm chất phóng xạ, hoa hướng dương là loại hoa đắt nhất thế giới. Thế nhưng cho đến bây giờ, hướng dương chỉ có mặt hết sức khiêm nhường ở nước ta trong những mảnh sân nhỏ bé. Nó sống: "chen lấn" với những loài hoa và có vị trí hết sức khiêm nhường. Vị trí của nó chỉ "rực" lên trong mấy ngày Tết, khi được đưa vào chậu bày trang trọng ở một nơi nào đó trong nhà. Thế thôi! Bao giờ hoa hướng dương mới được canh tác đại trà ở nước ta để vừa làm thức ăn vừa làm gia vị tinh khiết vừa xuất khẩu để khử nhiễm chất phóng xạ, thì bấy giờ giá trị của nó mới thực sự được "lên ngôi". Còn không thì nó vẫn chỉ là một loài hoa cảnh đơn thuần, ngoài ra còn được các thai phụ nấu hạt lấy nước uống nhằm giúp sanh mau và không đau.


hainam4u @ Last updated 21/11/04 22:42
Go to my homepage at http://4u.jcisio.com